Volgt na de vrede de hereniging?
Dat Kim Jongun en Moon Jaein het best met elkaar lijken te kunnen vinden, betekent niet dat een eengemaakt Korea voor morgen is. De Duitse ervaring toont aan waarom.
BRUSSEL I Dit is het begin van een nieuwe geschiedenis, zei Kim Jongun, toen hij vrijdagochtend als eerste NoordKoreaanse leider sinds het einde van de Koreaanse Oorlog in 1953 ZuidKorea binnenwandelde voor een ontmoeting met president Moon Jaein. Het ging er best ongedwongen aan toe. Kim week zelfs af van het vastgelegde scenario en nodigde zijn collega uit om, hand in hand, eventjes voet in het Noorden te zetten. De bewakers van het protocol kregen net geen hartinfarct.
De hartelijke ontmoeting geeft een nieuwe impuls aan bespiegelingen over de hereniging van de twee Korea’s, die gescheiden zijn sinds de Tweede Wereldoorlog. Een eengemaakt Korea leek al een stap dichterbij te komen toen de noordelijke en zuidelijke sporters op de Olympische Winterspelen in februari achter één vlag marcheerden. Maar zover is het nog lang niet.
Over hereniging werd al ge sproken in 1972, 1990, 2000 en 2007. Telkens zonder resultaat. Weinig ZuidKoreanen geloven er dan ook in. Volgens een recent onderzoek van de Nationale Universiteit van Seoel houdt slechts 2,3 procent van de NoordKoreanen een hereniging binnen de vijf jaar voor mogelijk. Dat neemt niet weg dat bijna 54 procent het wenselijk vindt.
Droom maar verder, Opperste Leider
De pessimisten beseffen dat de hindernissen gigantisch zijn. Wat beoogt Kim Jongun trouwens als hij zegt de hereniging na te streven? Eén land onder zijn bewind? Droom maar verder, Opperste Leider, daarvoor tekent geen enkele ZuidKoreaan. ‘Eén land, twee systemen’, zoals Hongkong en China? Kim beseft maar al te goed dat zelfs een minimale versoepeling van de repressie zijn doodarme, hongerige landgenoten tot protest kan aansporen.
De val van de Berlijnse Muur toont aan wat er kan gebeuren: de OostDuitse machthebbers verloren alles. En Kim is het altijd en voor alles te doen om het overleven van zijn dynastie.
De rozige bril van Moon
De Duitse hereniging leert ook hoe moeilijk het is om twee totaal verschillende economieën te integreren – en dan was de DDR er nog veel beter aan toe dan NoordKorea, waarvan het bnp slechts een procent van dat van het Zuiden bedraagt. Na dertig jaar hebben de oostelijke Länder het Westen nog niet bijgebeend. Een samensmelting gebeurt dus beter heel geleidelijk, beseft het ministerie voor Koreaanse Hereniging in Seoel.
Het zuiden is daarom erg beducht voor een plotse implosie van het regime in Pyongyang. Eerst moet de noordelijke economie de komende decennia stapsgewijs hersteld worden. Maar zelfs dat zou voor het rijke zuiden een zware dobber zijn. Bovendien blijken jongere ZuidKoreanen niet echt bereid hun rijkdom te delen met de noorderlingen.
Een ander steil obstakel is de samensmelting van de twee totaal verschillende culturen: de landelijke, slecht geïnformeerde, collectivistisch denkende noorderlingen zouden het moeilijk hebben met de sterk competitieve zuiderlingen.
Toen de Duitse president FrankWalter Steinmeier voor de
ZuidKorea is erg beducht voor een plotse implosie van het regime in Pyongyang. Eerst moet de noordelijke economie stapsgewijs hersteld worden
Winterspelen in Seoel was, waarschuwde hij zijn collega Moon, die zich graag laat inspireren door Willy Brandts politiek van detente met het Oostblok, om de val van de Berlijnse Muur niet door een al te rozige bril te bekijken. De Ostpolitik slaagde, maar legde een zware druk op de WestDuitse samenleving.
Wat met Peking?
Die interKoreaanse obstakels verbleken bij de geopolitieke aspecten van een hereniging. Vandaag is het NoordKoreaanse gevaar het argument voor de VS om bijna 70.000 troepen in ZuidKorea en Japan te stationeren. China zou dat niet langer dulden als er vrede heerste tussen beide Korea’s.
De Duitse hereniging was succesvol omdat de andere staten er zich uiteindelijk bij neerlegden. Ook het Frankrijk van François Mitterrand en het GrootBrittannië van Margaret Thatcher, die een te sterk Duitsland vreesden. Net als de SovjetUnie die hoopte Duitsland uit de Navo te manoeuvreren. Peking daarentegen zou NoordKorea het liefst behouden, als buffer tegen de Amerikaanse invloedssfeer.
Van een hereniging kan hoe dan ook geen sprake zijn zonder dat Kim zijn atoomprogramma opgeeft. Maar het bleef vrijdag bij vage woorden over ‘een atoomvrij schiereiland’.
Het NoordKoreaanse gevaar is voor de VS het argument om 70.000 troepen in ZuidKorea en Japan te stationeren. China zou dat bij vrede niet langer dulden