‘Voor de Vlaamse vrouwen is Johan Van Overtveldt duizend keer erger dan Aron Berger’

‘Op een zeker ogenblik’, zegt Bruno Tobback aan het eind van een twee uur durend gesprek, ‘zullen de mensen op Theo Francken afstappen en zeggen: “Hoe zit dat nu eigenlijk met mijn pensioen, man? Waarom slaag je er niet in om mijn bus, waarvoor ik steeds meer moet betalen, op tijd te laten rijden?” Daar ben ik heilig van overtuigd. Ik wil de problemen van de diverse samenleving niet minimaliseren, maar ze mogen niet onze enige bekommernis zijn. Het is niet de schuld van de vluchtelingen dat we langer moeten werken voor een slechter pensioen. Dat is een keuze van de regering. Uiteindelijk zal dat doordringen.’

Bruno Tobback ontvangt zoals altijd in Café Sport, recht tegenover het station van Leuven. Hij geeft toe dat hij, sinds hij de Vlaamse socialisten niet meer aanvoert, bevrijder kan praten. ‘Misschien is dat wel de tragiek van het voorzitterschap’, zegt hij. ‘Als de peilingen niet goed zijn en mensen beginnen te vrezen voor hun zetel, wordt het steeds lastiger om je gang te gaan. Nu hoef ik niets meer te zeggen “omdat het moet”. Ik zeg gewoon wat ik denk.’

Sinds John Crombez het voorzitterschap van de SP.A in handen heeft, is Tobback, zoals hij zelf zegt, niet meer ingewijd in het geheim van de goden. Hij kwam de afgelopen jaren een paar keer scherp uit de hoek over de koers van zijn partij. Maar de laatste maanden ziet hij beterschap. ‘De hele discussie over de F16’s is door ons in gang gezet. En deze week brachten wij uit dat de Kaaimantaks slechts 5 in plaats van 500 miljoen heeft opgebracht. Niemand kan nog zeggen dat we niet actief zijn. Maar oppositie voeren is ook een oefening in geduld. Je hebt niet meteen prijs.’

Als er morgen ergens een chassidische jood op een lijst gaat staan, zal het weer alleen daarover gaan.

‘Het hele debat over identiteit is nogal dominant, ja. Ik vind dat geen goede zaak. Natuurlijk ben ook ik van mening dat je vrouwen de hand moet schudden. Maar is

Hij heeft het helemaal gehad met de cultuuroorlog in Vlaanderen. Aan de vooravond van 1 mei waarschuwt voormalig SP.Avoorzitter Bruno Tobback voor de moslimfixatie van de NVA. ‘Terwijl De Wever ons met zijn ene hand beschermt tegen virtuele vijanden, zit hij met zijn andere hand in onze zakken.’

het niet redelijk van de pot gerukt om “vanuit onze christelijke waarden” het vrouwbeeld van Aron Berger onder vuur te nemen? Vertelden de katholieken in Vlaanderen niet jarenlang hetzelfde? Mogen vrouwen hier trouwens al pastoor worden? Ik zie op dit moment echt wel urgentere discussies. Voor Vlaamse vrouwen is Johan Van Overtveldt duizend keer erger dan Aron Berger. Met dat half miljard aan Kaaimantaksen dat hij niet moet hebben, kan je veel gepensioneerde dames helpen die hun rusthuis niet kunnen betalen.’

Moet de SP.A die debatten over identiteit dan uit de weg gaan?

‘Nee. We moeten geen geduld hebben met kwispels die de A12 blokkeren met een trouwstoet “omdat dat hun cultuur is”. Tegen dat soort van lompigheid mag hard opgetreden worden. Net zoals we de minderheid van de moslims die hun geloof op een gewelddadige manier beleven, met hand en tand moeten bestrijden. Maar daarom moet je nog niet tekeergaan tegen álle moslims. Men schijnt dat tegenwoordig nogal makkelijk te vergeten, maar de vrijheid van godsdienst is ook een belangrijke waarde van de verlichting. Ik vind het compleet onverantwoordelijk zoals De Wever en Francken, de zogenaamde verdedigers van de verlichting, mensen tegen elkaar opzetten.’

Waarom liep het deze week zo fout in de Anderlechtse wijk Peterbos?

‘In elk geval niet omdat daar veel moslims wonen. Je botst daar vooral op de gevolgen van achterstelling en drugshandel. Wat men nu over dat soort “moslimwijken” zegt, zei men vroeger over de arbeidersbuurten. Daar durfde de politie zich ook niet te vertonen zonder wapenstok. Je lost die problemen niet op door een hele bevolkingsgroep te schofferen, zoals Francken deed. Natuurlijk moet je keihard optreden tegen jongeren die stenen van een gebouw gooien. Maar je moet even hard werken op de redenen waarom zo’n wijk de fles opgaat.’

Mark Elchardus, de voormalige huisideoloog van uw partij, zegt al lang dat de SP.A zich op cultureel vlak conservatiever moet opstellen. Heeft hij gelijk?

analyses. Ik ken veel mensen die verlangen naar een samenleving waarin ieders plek duidelijk is, zonder dat ze daarom racistisch of diepchristelijk zijn. Volgens mij is dat de grote fout van de 68’ers: ze hebben te weinig oog gehad voor die achterblijvers. Er is toen een culturele elite gecreëerd die soms op het plebs neerkijkt, zij het dan op een andere manier dan Albert Frère. Daar heeft Mark een punt.’

‘Alleen volg ik hem niet als het over de toekomst gaat. Ik vind dat onze samenleving op ethisch en maatschappelijk vlak al behoorlijk conservatief is geworden. De mensen die op dit eigenste moment de Middellandse Zee aan het oversteken zijn, zijn echt niet het grootste probleem voor onze maatschappij. En zonder de kwestie van de transmigranten te bagatelliseren, je moet toch al redelijk wat tegenslag hebben om er een tegen te komen.’

Volgens de ene socialist is Francken een cryptofascist. Volgens de andere treedt hij met zijn beleid in de voetsporen van Louis Tobback en Johan Vande Lanotte. Wat is het nu?

‘Zijn asielpolitiek wijkt niet zo hard af van die van vorige regeringen. Maar hij verkoopt zijn beleid wel op een perverse manier. Francken doet voortdurend alsof hij ons beschermt tegen hordes wilden die het hier gaan overnemen. Hij is een politieke charlatan die geen oplossing heeft voor de toekomst. Want we kunnen echt niet terug naar een homogeen volksboeren Vlaanderen waar alleen de happy few naar het college mogen. Een Vlaanderen zonder bruine mannen waarin er getrapt wordt naar de sukkelaars onderaan de ladder. Nu begint men al bomen te kappen langs de snelweg om te vermijden dat er zich transmigranten in verschuilen. Dat hou je toch niet voor mogelijk? Waarom legt Francken niet uit dat de migratieproblemen nog altijd heel beheersbaar zijn? Er zijn niet zoveel meer vluchtelingen dan tien jaar geleden, hoor.’

Onlangs schreef Bart De Wever dat links