Waar blijven de neutrale sigarettenpakjes?
Dat de Democraten geen politieke leiders hebben, is volgens Amerikajournalist slechts schijn. Ze zijn er, maar zullen pas opduiken tijdens de voorverkiezingen (in ‘De mening’ in dS Avond). SUZANNE GABRIELS betreurt dat Maggie De Block niet alle beloftes uit haar antitabaksplan heeft waargemaakt. Zoveel tijd heeft ze daar niet meer voor.
In april 2016 liet minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) via een persbericht weten welke maatregelen tegen tabak ze tijdens haar ambtstermijn zou nemen. Enkele daarvan heeft ze gerealiseerd. Zo voerde ze de Europese richtlijn op tabaksproducten in: er kwam een verbod op additieven en er kwamen grote gezondheidswaarschuwingen op beide kanten van een sigarettenpakje. Verder wierf de FOD Volksgezondheid twaalf extra controleurs aan, waardoor de bestaande rookwetgevingen vaker gecontroleerd worden. Dat was slim en budgetneutraal, want deze personeelsleden worden betaald via de extra boetes die ze uitschrijven.
Van enkele andere maatregelen uit haar antirookbeleidsplan, horen we sinds april 2016 niet veel meer. Zo blijft het stil over de neutrale sigarettenpakjes. Dat zijn pakjes zonder promotionele elementen als logo’s of merkkleuren. In haar persbericht van april 2016 stond het nochtans zo: ‘De minister van Volksgezondheid stippelt een traject uit om in 2019 de neutrale verpakking van tabaksproducten op de markt te brengen. De invoering hiervan heeft in Australië geleid tot een daling van het aantal volwassen rokers van 15,9 procent in 2010 naar 13,3 procent in 2013.’
Als minister De Block tegen juni geen beslissing neemt in dit dossier, zullen er in 2019 geen neutrale pakjes zijn. Want de weg van beslissing naar publicatie in het Staatsblad tot invoering, is lang. Zeker omdat de tabaksproducenten een hele tijd voor de invoeringsdatum informatie moeten krijgen, zodat ze hun productieprocessen kunnen aanpassen.
Ook al hebben we geen sympathie voor deze bedrijfstak, zolang het toegestaan is om sigaretten te maken en te verkopen, moeten we redelijk zijn in onze eisen. Ook de kleinhandelaren hebben recht op een overgangsperiode waarin ze de oude stock van pakjes die nog niet neutraal zijn, kunnen verkopen. Wij vragen minister De Block daarom met aandrang om nog voor 31 mei, de Werelddag zonder Tabak, een beslissing te nemen met de regering.
Vertragingsmanoeuvre
Hoe die neutrale verpakkingen in het beleidsplan terechtkwamen? De Hoge Gezondheidsraad (HGR) publiceerde in 2015 een rapport over het tabaksbeleid, waarvan de conclusie niet mals was: ‘Wat in ons land ontbreekt, is een samenhangende en daadkrachtige aanpak die bestaat uit verschillende efficiënte maatregelen die elkaar versterken.’ De HGR gaf daarop diverse aanbevelingen. Neutrale pakjes invoeren, was er een van.
Minister De Block vroeg aan de FOD Volksgezondheid om een rapport over neutrale pakjes te maken. Dat rapport moet ondertussen al op haar tafel liggen. Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (NVA) had gevraagd wat het effect was van neutrale pakjes op de grensaankopen. Wat de look van een pakje met grensaankopen te maken heeft, is ons minder duidelijk. Was dit niet gewoon een vertragingsmanoeuvre? Blijkt daaruit niet dat schrik voor dalende fiscale inkomsten een van de drempels is om neutrale verpakkingen in te voeren? Wij zouden graag zien dat het rapport van de FOD openbaar wordt gemaakt.
Maand zonder tabak
Net als ons land heeft Frankrijk een vrouwelijke arts als minister van Volksgezondheid. Agnès Buzyn boekt succes met haar antitabaksbeleid. Uit de meest recente gegevens van de Franse douane blijkt dat de tabaksverkoop in dalende lijn zit. Er is een sterke stijging van de verkoop van nicotinevervangers zoals kauwgom of pleisters. De campagne ‘Le mois sans ta bac’, opgezet met overheidsfinanciering, kende een enorm succes.
De recente stijging van de prijs met één euro bevestigt, samen met de invoering van neutrale pakjes, dat de Franse regering inspanningen levert om het tabaksgebruik te verminderen. Op regeringsniveau is de wil er om in 2032 een nietrokende generatie te bereiken, eenzelfde ambitie als in een groeiend aantal andere landen over de hele wereld.
Laten we dit voorbeeld volgen. Daarvoor moeten we de handen in elkaar slaan: minister De Block kan dit samen met de ministers van Volksgezondheid van de gemeenschappen doen. Wij staan als één blok achter haar om al deze nodige maatregelen te verdedigen.
Heeft de overheid misschien schrik voor dalende fiscale inkomsten?
Mee ondertekend door Pierre Bizel (Observatoire de la santé du Hainaut), Lieve Declerck (Gezinsbond), François Dekeyser (Le service d’etude et de prévention du tabagisme), Stefaan Hendrickx (Vlaams Instituut Gezond Leven), Caroline Rasson (Fonds des affections respiratoires), Freddy Van de Casseye (Belgische cardiologische liga), Hedwig Verhaegen (Kom op tegen Kanker), Marc Verheyen (Vlaamse vereniging voor respiratoire gezondheidszorg en tuberculosebestrijding). SUZANNE GABRIELS Expert tabakspreventie Stichting tegen kanker.