Geen rijbewijs met punten (want pakkans ligt te laag)
Minister van Mobiliteit François Bellot begraaft het rijbewijs met punten, zijn coalitiepartners morren. ‘Hij gooit het kind met het badwater weg.’
BRUSSEL I Al 28 jaar is het rijbewijs met punten ingeschreven in de Belgische wet, maar het bleef al die tijd dode letter. En het ziet er niet naar uit dat daar snel verandering in zal komen. François Bellot (MR), de federale minister van Mobiliteit, liet het verkeersveiligheidsinstituut Vias de kosten en baten bestuderen van de invoering van dat systeem, waarbij elke overtreding strafpunten oplevert en – als een bepaalde ‘score’ bereikt wordt – uiteindelijk tot een rijverbod kan leiden. Volgens Bellot, die altijd een koele minnaar van het idee was, is de conclusie van de studie klaar en duidelijk: ‘Het rijbewijs met punten is op dit moment niet de juiste keuze op onze route naar minder verkeersslachtoffers.’
Nochtans besluit Vias op basis van internationaal onderzoek dat zo’n systeem op de korte termijn wel degelijk een positieve impact kan hebben op de verkeersveiligheid. Maar er is een ‘maar’: buitenlandse voorbeelden tonen dat zo’n positief effect slechts mogelijk is als de kans (zeer) hoog is dat verkeersovertreders ook ‘gepakt’ worden door de politie. In België is dat voorlopig niet het geval, zegt Vias. Hier werd de voorbije jaren gemiddeld 19 procent van de bestuurders tegengehouden door de politie – dat is een van de laagste ‘pakkansen’ in heel Europa. Het gemiddelde in de Unie bedraagt 28 procent.
De studie concludeert dat ‘het niet aangewezen is om onmiddellijk een puntensysteem in te voeren’. ‘Op korte termijn dient in eerste instantie alles in het werk gesteld te worden om de pakkans ten minste te verdubbelen’, luidt het nog.
Minister Bellot besluit op zijn beurt dat het op dit moment beter is om elke euro en elke politieinspecteur te investeren in een strengere handhaving van de wet dan in de invoering van een rijbewijs met punten. Die zou, aldus de studie, toch ‘niet realistisch zijn voor 2021’ en eenmalig vijf miljoen euro en vervolgens jaarlijks acht miljoen euro kosten.
De langverwachte studie had tot doel om de voor en tegenstanders van een rijbewijs met punten te verzoenen, op basis van ob jectieve vaststellingen. Maar dat is mislukt. CD&VKamerlid Jef Van den Bergh betreurt ‘dat de minister het kind met het badwater weggooit’. ‘Natuurlijk zijn er cruciale factoren die het succes van zo’n systeem bepalen’, zegt hij. ‘Dat heeft iedereen ook altijd gezegd. Maar dat als reden aanhalen om het idee meteen te begraven: dat vind ik veel te kort door de bocht.’
Wachten op MaCHdatabank
Minister Bellot wijst erop dat België vandaag al verschillende systemen kent die de strijd tegen recidive opvoeren. Zo moet nog dit jaar de zogenoemde MaCHdatabank in gebruik genomen worden, op basis waarvan de politie recidivisten en bestuurders zonder geldig rijbewijs beter kan opvolgen. Sinds in 2015 nieuwe regels rond recidive in werking traden, zijn politierechters in sommige gevallen verplicht om een rijverbod op te leggen. ‘Wij trekken vandaag dan ook dubbel zoveel rijbewijzen in als in Frankrijk’, zegt Bellot. ‘Wat wij nu doen, is strenger en efficiënter dan het rijbewijs met punten.’
Maar Jef Van den Bergh mist in de huidige systemen ‘het sensibiliserende effect van een rijbewijs met punten’. Dat zou het risico op een rijverbod erg tastbaar maken. ‘Bovendien moeten we dringend op zoek naar een manier om ook “kleine recidivisten”, die keer op keer kleinere overtredingen begaan, op het spoor te komen. Zij glippen vandaag door de mazen van het net. Daar kan een rijbewijs met punten helpen. Het is niet zaligmakend, maar het dan maar meteen begraven is een minister van Verkeersveiligheid onwaardig.’
De Vlaamse minister van Mobiliteit Ben Weyts (NVA) betreurt dan weer dat minister Bellot ‘zich in alle mogelijke bochten wringt om het rijbewijs met punten te kelderen’. ‘Vanzelfsprekend moet de invoering van het puntenrijbewijs gepaard gaan met een handhavingsbeleid. Dat geldt voor elke verkeersveiligheidsmaatregel. Dat vereist heel wat drastische, onprettige en onpopulaire maatregelen. Maar als je als politicus niet bereid bent om die te nemen, blijf dan ver weg van verkeersveiligheid.’
Slechtste van de klas
Volgens Bellot tonen de statistieken aan dat België het rijbewijs met punten niet nodig heeft om het aantal verkeersslachtoffers terug te dringen. Hij wijst erop dat het aantal slachtoffers in ons land sneller daalt (met 26 procent tussen 2010 en 2017) dan in enkele andere Europese landen waar een puntensysteem bestaat, zoals Frankrijk (13 procent) of Spanje (25 procent).
Maar kijken we naar het aantal dodelijke verkeersslachtoffers per miljoen inwoners, dan blijft België met 56 doden wel bij de slechtste van de Europese klas. In Frankrijk vielen er in 2016 per miljoen inwoners 54 doden, in Oostenrijk 50 en in Spanje 39.
‘Als je niet bereid bent om onpopulaire maatregelen te nemen, blijf dan ver weg van verkeersveiligheid’
BEN WEYTS
Vlaams minister van Mobiliteit