Kinderen sluit je niet op
Op het domein van het gesloten centrum 127bis worden binnenkort de ‘family units’ in gebruik genomen. Daarmee zet België een enorme stap terug in de bescherming van mensen en kinderrechten, zeggen MIEKE VAN LAER en MIEKE VAN DEN BROECK .
In België werden (gezinnen met) kinderen lange tijd in gesloten centra vastgehouden om hen de binnenkomst in ons land te beletten of om hen te repatriëren. Dat is wettelijk gezien nog steeds mogelijk, hoewel het niet meer zo systematisch gebeurt als voorheen.
Tussen 2006 en 2011 is de Belgische Staat drie keer voor die praktijk veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Er werden ook verschillende rapporten gepubliceerd die de nefaste gevolgen voor kinderen aantoonden. Zo zei kinderpsychiater Peter Adriaenssens in deze krant dat het objectief en wetenschappelijk vaststaat dat kinderen schade wordt berokkend door de opsluiting (DS 21 juni 2006): ‘Door de angst van de opsluiting en de grote onvoorspelbaarheid – hoelang zal het duren, wat zal er met ons gebeuren – komen de hersenen van die kinderen in een continu bad van stress terecht. Daardoor komt een hoge dosis stresshormoon vrij en sterft een deel van je hersencellen af. Het is objectief bewezen dat deze jongeren daardoor erg kwetsbaar worden voor psychiatrische stoornissen.’
Als reactie daarop heeft Annemie Turtelboom in 2008 terugkeerwoningen gecreëerd waarin gezinnen ondergebracht worden in de aanloop naar hun terugkeer naar het land van herkomst.
Getraumatiseerd
Toch vermeldde het regeerakkoord van 2014 de bouw van een nieuw gesloten centrum voor gezinnen met kinderen. Onlangs raakte ook bekend dat de zogenaamde ‘family units’, de containers die gebouwd zijn op het domein van het gesloten centrum 127bis (gelegen vlak naast de luchthaven van Zaventem), vanaf juli in gebruik zullen worden genomen.
Staatssecretaris Theo Francken stelt dat de opsluiting van kinderen en hun gezin ‘enkel en alleen zal gebeuren bij mensen die volledig uitgeprocedeerd zijn en als echt álle andere middelen zijn uitgeput’, maar verder wordt toch ook gemeld dat er ‘bij een grote instroom van bepaalde nationaliteiten beslist kan worden om die families meteen vast te houden in de gesloten woningen’.
Er is breed protest tegen het plan om opnieuw kinderen op te sluiten. Het platform ‘Een kind sluit je niet op’ wordt ondersteund door meer dan 130 Belgische organisaties. Bovendien vragen heel wat internationale specialisten en instanties – zoals de Mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa, Amnesty International, Unicef, het Internationaal Comité van het Rode Kruis, het VNKin derrechtencomité en UNHCR – met aandrang om het plan stop te zetten. Het Europees Parlement verzoekt de Europese Commissie zelfs om lidstaten te straffen die langdurig en stelselmatig kinderen opsluiten. De bewijzen van het feit dat kinderen ernstig getraumatiseerd worden door de opsluiting, hebben zich de laatste jaren alleen maar verder opgestapeld.
De rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat België veroordeelde, was tot nu toe voornamelijk gebaseerd op de onmenselijke omstandigheden waarin de kinderen werden vastgezet. De regering lijkt dan ook van mening te zijn dat er nu mensenrechtengewijs géén probleem zal zijn: de accommodatie zou nu aangepast zijn aan de noden van kinderen én de gezinnen zouden gescheiden worden van de alleenstaanden.
Zware geluidsoverlast
Maar of er nu geen probleem is, is nog maar de vraag, want in 2016 werd Frankrijk veroordeeld door het Europees Hof, omdat niet was nagekeken of een minder dwingende maatregel dan detentie mogelijk was, en omdat het zeer jonge kind in kwestie langdurig (zeven dagen) blootgesteld werd aan onder meer de aanwezigheid van geüniformeerde en gewapende politieagenten, vrijheidsbeperking en zware geluidsoverlast van vliegtuigen op de nabijgelegen luchthaven. Allemaal dingen die de kinderen in de ‘family units’ ook zullen moeten ondergaan.
Bovendien stelde Renate Winter, de voorzitster van het VNKinderrechtencomité, dat het artikel 37 van het Kinderrechtenverdrag, dat opsluiting van kinderen toelaat ‘als uiterste maatregel en voor de kortst mogelijke duur’, slechts geldt voor minderjarigen die een misdrijf hebben gepleegd. En niet voor kinderen in een migratiecontext.
Deze kinderen zijn onschuldig: er is dus geen enkele reden om hen op te sluiten. Het omgekeerde beweren gaat in tegen elk rechtvaardigheidsgevoel. Dit schandalige plan is een enorme stap terug in de bescherming van mensen en kinderrechten, en ja, beste regering, die gelden ook voor vreemdelingen.
Door de angst van de opsluiting en de onvoorspelbaarheid komen die kinderen in een bad van stress terecht