Van het veld recht naar het bord
Boeren en restaurants merken het: de consument wil weten waar zijn eten vandaan komt. ‘We willen terug naar de roots.’
ZEMST I Veerle Huybrechts (36) en Sander Van Nieuwenhove (33) zijn sinds kort de boeren achter ‘Ferm’, een boerderij waar ze behalve klassiekers zoals bloemkool en sla ook verse kruiden en eetbare bloemen kweken. Die gaan naar hun klanten via groentepakketten op de markt of via een van de restaurants waar ze mee samenwerken. Van de boer recht naar het bord dus.
Boer en tegelijkertijd handelaar zijn, het vergt veel energie en organisatie. ‘Een tijdje geleden hebben we het project M’akker opgestart, een samenwerking tussen Biobuur en ’t Middenveld. Biobuur brengt onze groentepakketten naar de klanten en op ’t Middenveld kan je zelf je groenten oogsten. Sinds kort staan de twee organisaties om de beurt op de Mechelse zaterdagmarkt’, vertelt Huybrechts. ‘Op woensdag leveren we zelf aan restaurants in Antwerpen, zoals Felix Pakhuis en September.’
Dat een akker geen dag zonder zorg kan, spreekt voor zich. De twee boeren staan elke dag om 6.30 uur op het veld en werken zes dagen per week. ‘Het is een constant touwtrekken tussen ideologie en realiteit’, zegt Van Nieuwenhove. ‘Vroeger vond ik dat alles van eigen bodem moest komen, nu eet ik ook bananen.’
Oesterblad
Ze boksen op tegen de groothandelaars en grote boerderijen die tegen veel lagere prijzen verkopen. ‘Sommige boeren oogsten hun velden niet eens meer omdat de prijzen soms zo laag zijn. Daarom nemen wij de verkoop in eigen handen.’ En dat werkt. De vraag is groter dan het aanbod. Dat komt omdat ze vooral focussen op nicheproducten, zoals eetbare bloemen en speciale kruiden, zoals het oesterblad. ‘De meeste koks vinden het fantastisch dat ze hun producten kunnen ruiken en proeven op het veld’, zegt Huybrechts.
Toch is de korte keten nog niet af. Vooral het transport is een grote uitdaging. ‘Niet iedereen heeft zijn weg naar het veld al gevonden. Je moet een netwerk hebben om je producten te verspreiden.’ Er is ook de onzekerheid of alles wel verkocht zal worden. ‘Een verzekerde afzetmarkt zou de korte keten enorm helpen, groenteabonnementen zijn al een eerste stap.’
De groenten en bloemen van Ferm gaan elke woensdag rechtstreeks naar de keuken van restaurant September in Borgerhout. Voor chef Ann Van der Auwera is de ontdekking van de korte keten een geschenk. ‘Toen we drie jaar geleden met ons kunnen lekker zijn, weten ze bij restaurant September. restaurant begonnen, wilden we met zo veel mogelijk lokale producten werken. Een enorme uitdaging, dacht ik toen. Maar eens je op de golf zit, krijg je veel wind in de zeilen.’ Intussen gebruikt restaurant September koffie uit Borgerhout, bier uit stadsbrouwerijen, geitenkaas uit Lokeren, pasta uit Antwerpen, en ga zo maar door.
‘Ik weet niet wat de akkers precies op welke dag opleveren, dat geeft een enorme vrijheid omdat je niet moet kiezen.’ Er gaat ook een portie fierheid mee gepaard. ‘Je moet de mensen hun gezicht zien als ik een salade presenteer en erbij zeg dat die dezelfde ochtend nog geplukt is’, vertelt Van der Auwera.
Ook eerlijkheid lijkt een reden om de keten kort te houden. ‘Ik weet precies hoe lang een krop sla vers blijft. Als een oogst mislukt, bellen de boeren of het goed is dat ze producten van andere boeren leveren.’
Ook in restaurants weten mensen graag waar het eten vandaan komt, weet chef Van der Auwera intussen: ‘Na alle schandalen in de voedingssector willen we terug naar de roots.’ Vlamingen koopt al eens in de korte keten. Het vaakst senioren en welgestelde gezinnen met kinderen. van de totale besteding op de hoeve gaat naar bioproducten. Voor de totale voedingsmarkt ligt dit op 3%. Naar schatting een op de tien landbouwers biedt producten aan via de korte keten.
‘Je moet de mensen hun gezicht zien als ik een salade presenteer en erbij zeg dat die dezelfde ochtend nog geplukt is’ ANN VAN DER AUWERA
Restaurant September