Amy Winehouse volgens haar grote broer

De expo over Amy Winehouse in het Joods Museum heet terecht ‘een familieportret’. Broer Alex Winehouse maakt van de mythe even weer de zus die zijn strips jatte.

Ook haar gitaar is te zien in de expo.

‘Het is nooit de bedoeling geweest dat deze expo enkel over mijn zus zou gaan, want om haar te begrijpen moet je weten waar ze vandaan kwam’, schrijft Alex Winehouse aan het begin van de expo. ‘Daarvoor moeten we terugkeren naar het victoriaanse Londen en naar een man van amper 28 jaar, die per boot uit Rusland aankwam.’

Na die epische aanhef volgt een zeer intieme tentoonstelling. Alex stelde die twee jaar na de dood van Amy samen; sindsdien was ze in verscheidene joodse musea te zien. Het Joods Museum van België is de laatste halte alvorens de familiefoto’s, Amy’s schooluniform en het Snoopyboek dat ze van Alex pikte terugkeren naar de familie. Zijn zus en zijn vrouw zijn allebei fans van de laconieke cartoonhond, vertelt Alex in de informele, ironische stijl die zijn zus ook had. Wie de familie Winehouse wil leren kennen, krijgt er de Seatons, Gordons en Richmans bij: ‘Amy was het bekendste lid van onze familie, maar ze was er niet het middelpunt van, dat is niemand.’

Het Joods Museum voegde achtergrondinformatie toe aan zijn opstelling. Betovergrootvader Harris Winehouse stapte in 1890 in Londen van de boot. Hij was niet alleen: de joodse bevolking van het Verenigd Koninkrijk groeide tussen 1880 en 1919 van 46.000 naar 250.000 inwoners. Op foto’s zie je de Salt Beef & Provisions Shop van Kahn & Botsmann. Mannen en vrouwen in een naaiatelier. Maar ondanks de belofte aan de ingang komen we niets meer over Harris te weten: werkte hij in zo’n atelier? Hoelang duurde het voor hij zijn jonge gezin uit Minsk kon laten overkomen?

Broyges

We belanden meteen bij zijn talloze nazaten, met te duchten vrouwen als oma Cynthia. Alex had ooit broyges met haar, dat blijkt Jiddisch voor ‘boel’, omdat hij geen goeiendag had gezegd. Ze ziet er op alle foto’s uit als een filmster. Amy liet haar portret later op haar arm tatoeëren.

Op de trap naar de eerste verdieping hoor je de favoriete muziek van de vijftienjarige Amy: Frank Sinatra, Ella Fitzgerald en Ray Charles, maar ook The Offspring en de Mickey Mouse Club – haar ‘chill list’, in een rond, schools handschrift, hangt op de overloop. De expo toont hier klassieke parafernalia van een popster: jurken die bekend zijn van videoclips of haar favoriete gitaar, (‘ze klinkt afschuwelijk, ziet er niet uit en de greep is zo glad als grind’, volgens Alex). Plus stiletto’s van Ferragamo, Louboutin en Fendi die je bang maken om naar beneden te kijken. Naomi Parry, Amy’s stiliste, is niet de enige die zich afvraagt hoe ze in sommige jurkjes kon ademen. Het bioscoopzaaltje toont interviews, tvoptredens en de film van Asif Kapadia waarvan vader Mitch Winehouse vond dat hij er te negatief uitkwam.

Selectief en positief

Alex Winehouse weidt niet uit over de scheiding van zijn ouders, die traumatisch was voor zijn zus. De naam van Blake FielderCivil, de klaploper die haar aan de drugs bracht, valt niet één keer. Zijn eerbetoon is selectief en positief, wars van valse mythes. Nergens suggereert hij dat Amy was voorbestemd voor de roem, al zie je haar op een video van de toneelschool met verbijsterend gemak de solo’s zingen van het koortje.

Evenmin gebruikt hij woorden als ‘gedoemd’ of ‘zelfdestructief’, zoals de journalis Winehouse thuis in 2004. Haar eerste album is een jaar uit. Superstrakke jurken en torenhoge schoenen die Amy Winehouse ooit droeg. ten die omineus meegeven dat Amy ‘opgroeide naast de bekende afkickkliniek The Priory’. Klopt trouwens niet: de Winehouses woonden 25 kilometer daarvandaan, naast het veel prozaïscher hoofdkwartier van de Prioryziekenhuisgroep. Southgate is de plek waar haar ooms en tantes nog steeds wonen, waar ze school liep en lid was van de Jewish Lads & Girls, de joodse Chiro. Het talent van Amy Winehouse was uitzonderlijk; haar dood had iedereen kunnen overkomen die een avond stevig drinkt. Dat maakt ze tragischer en onheilspellender, niet omgekeerd.

‘Amy Winehouse, een familieportret’, ¨¨¨èè