Project Mensheid
Dat ze precies in Gods hand past, zingt mijn nichtje. Myrthe draagt een tutu bezet met gouden pailletten, haar haren zijn strak rond haar hoofdje gevlochten. Isn’t she lovely? Vandaag wordt ze officieel een vriendje van Jezus. Samen met een paar dozijn leeftijdsgenoten voert ze met een aandoenlijke concentratie de danspasjes uit die haar gedurende maanden geduldig werden aangeleerd door de meest geëngageerde ouders van de parochie. Dat ze goud waard is, zingt ze. Dat wij allemaal goud waard zijn. Dat Gods hand groot genoeg is, er is plaats voor iedereen!
Ergens achteraan in de kerk zit tante Nele langzaam wakker te worden. Ik heb dit ook allemaal meegemaakt, 25 jaar geleden. Mijn eerste communie, halfweg de jaren 90. We leerden liedjes over menselijkheid, samenwerken en vriendschap. De wereld is een toverbal. We zullen er samen iets van moeten maken. Kom maar in de kring.
Toen ik ergens onderweg naar de volwassenheid mijn geloof ben kwijtgeraakt, ging dat met een bittere teleurstelling gepaard. Als ik niet het evenbeeld van God ben, wie ben ik dan wel? Wat is het doel en de waarde van mijn leven? Kom ik gewoon wat voedsel en zuurstof opmaken op een voor de rest sowieso al overbevolkte bol? Sorry, loop ik in de weg?
De zwarte coltrui van het nihilisme is een trendy outfit maar blij word ik er niet van. Dat het leven waardevol is, daar moet ik in blijven geloven, God of niet. Het leven, het mijne zowel als het uwe, is meer waard dan al het goud van alle goudmijnen in dit universum. Of dat waar is, dat weet ik niet. Maar als ik daar niet in geloof, dan opent er een poort naar de donkerste krochten van mijn ziel, waar apathie en depressie wonen. Misantropie en zelfhaat liggen dicht bij elkaar.
Vandaag niets van dat alles. Op deze Hemelvaartsdag puilt de parochiekerk van Merchtem uit van zingende kinderstemmen en ouderlijke trots om dit prille leven. Tranen worden weggepinkt en neuzen gesnoten als oogappels in witte pantalons en chique jeansvestjes smakelijk eten van het lichaam van Christus. Ronde jongenskoppen met piekjeshaar vol gel worden vastgelegd in de lelijke cadrage van een hobbyfotograaf. Iedereen mag er zijn.
Ik ben niemands ouder, ik weet niet hoe dat voelt. Maar ik ben wel tante, en dat vind ik al heftig. Ik hou intens veel van dit kind. Toen Myrthe werd geboren, was het alsof er in mijn hart een schuifje werd opentrokken dat tot dan toe dicht was gebleven, een schuifje vol liefde voor dat ademende hoopje vlees in mijn armen. Als jij in de beek valt, dacht ik, dan spring ik erachter.
De ouders in deze kerk hebben jarenlang pampers ververst, de temperatuur van de flesjesmelk op hun pols getest en die van het badwater met hun elleboog. Ze hollen van hot naar her om het kind van balletles naar voetbal te brengen. Er is niets dat ze niet zouden doen. Ze zouden het brood uit hun mond sparen. Hun laatste cent uitgeven aan boekentassen, schoolreizen, een gameboy en een trampoline. En als het kind zou geboren worden in een land dat steeds onveiliger wordt, waar de kansen schaarser worden en waar het kind niet kan groeien en bloeien, zouden ze zelfs verhuizen. Als dat de eerste keer niet lukt, omdat een onbegrijpelijke instantie hun leven ondergeschikt maakt aan papieren en procedures, dan blijven ze proberen. Opdat het kind een toekomst moge hebben.
Een week na Hemelvaartsdag wordt een meisje doodgeschoten op de E42. Ze zal nooit ouder worden dan twee. Wat haar ouders op dit moment doormaken gaat mijn voorstellingsvermogen te boven, en elke poging mij in te leven in hun situatie voelt wrang, ontzettend pijnlijk, en op een vreemde manier zelfs ongepast. Maar mededogen zijn we als mensen aan elkaar verplicht, anders heeft het Project Mensheid geen enkele zin. Rouwen is nooit sentimenteel. Ieders leven telt. Wie dat naïef vindt, mag eens in de spiegel kijken, recht het eigen oog in – veel plezier in de donkerste krochten van uw ziel.
Er is geen alternatief voor menselijkheid. Er is plaats voor iedereen, zowel de Myrthes als de Mawda’s van deze wereld. We zullen er samen iets van moeten maken. Kom maar in de kring.
Nele Van den Broeck
Wat is het doel en de waarde van mijn leven? Kom ik gewoon wat voedsel en zuurstof opmaken op een voor de rest sowieso al overbevolkte bol? Sorry, loop ik in de weg?