De Middellandse Zee is een soep
Plastic bedreigt wereldwijd 700 soorten vissenen levende organismen
La Méditerranée si bleue? Vergeet het. De Middellandse Zee is de op vijf na grootste ‘vergaarbak’ van marien afval. ‘Er dobbert een recordhoeveelheid microplastics.’
BRUSSEL I De zomervakantie komt in zicht en dan trekken we massaal richting Middellandse Zee. Maar vergeet de azuurblauwe idylle: de Méditerranée is een van de meest met plastic vervuilde zeeën ter wereld, blijkt uit een rapport dat het Wereldnatuurfonds (WWF) vandaag publiceert. Het baseerde zich daarvoor op verschillende wetenschappelijke onderzoeken. 95 procent van het afval dat er wordt aangetroffen op de stranden, in het water en op de bodem van de zee, is plastic. Het afval is vooral afkomstig van Turkije (144 ton per dag) en Spanje (126 ton per dag), gevolgd door Italië, Egypte en Frankrijk.
Jaarlijks belanden er 150.000 tot 500.000 ton grotere stukken plastic in de Europese zeeën, het merendeel daarvan in de Middellandse Zee. Daarbovenop komt nog 70.000 tot 130.000 ton microplastics – kleine plasticdeeltjes onder meer uit kledingvezels en verzorgingsproducten. Het Wereldnatuurfonds waarschuwt voor de impact op het zeemilieu. ‘Zeedieren kunnen gewond raken of stikken door de grotere stukken’, zegt Koen Stuyck van WWF België. 134 soorten, waaronder zestig vogelsoorten, krijgen plas tic in hun maag gesplitst. Ook de helft van alle zeeschildpadden heeft ermee te maken.
Vuile rivieren
Toch zijn het vooral de kleinere deeltjes die zorgen baren. De concentraties daarvan in de Middellandse Zee blijken recordniveaus te halen. 1,25 miljoen partikels per vierkante kilometer, om precies te zijn. Vier keer meer dan in de beruchte plastic afvalsoep in de noordelijke Stille Oceaan.
Het plankton in het Pelagoszeereservaat, bedoeld voor de bescherming van zeezoogdieren, is ernstig besmet. Enkele walvissoorten vertonen hogere concentraties aan plastic gelieerde ver
vuilende stoffen dan hun collega’s uit de Atlantische Oceaan. Als die microdeeltjes via zeeorganismen in de voedselketen terechtkomen, vormen ze ook een risico voor de humane gezondheid.
De regio is een toeristische trekpleister van formaat. Elk jaar trekken meer dan tweehonderd miljoen vakantiegangers ernaartoe. Zij snakken naar maagdelijke stranden en kristalblauw water, maar dragen tegelijk zelf flink bij tot de vervuiling. In de zomermaanden doen de toeristen het afval in zee met liefst 40 procent toenemen.
Ook de bewoners van de mediterrane landen doen hun duit in het zakje. De 150 miljoen inwoners produceren 208 tot 760 kilogram afval per jaar per hoofd. Slechts een derde van de 27 miljoen ton plastic afval wordt gerecycleerd. Veel rommel wordt aangevoerd door de rivieren Nijl, Ebro, Rhône, Po en de Turkse Ceyhan. Waterlopen die door dichtbevolkte gebieden stromen, voor ze uitmonden in zee.
Behalve ecologische zijn er ook economische gevolgen. De zeevis
‘De Middellandse Zee is een val voor afval. Het plastic dat er zich bevindt, kan amper weg’ KOEN STUYCK WWF België
Toeristen doen het afval in zee tijdens de zomermaanden met 40 procent toenemen
serij derft naar raming bijna 62 miljoen euro aan inkomsten door het afvalprobleem. De stad Nice spendeert dan weer 2 miljoen euro per jaar aan de schoonmaak van haar stranden.
1 procent van alle zeewater, 7 procent van alle microplastics
Wat de situatie van de Middellandse Zee nog precairder maakt, is dat het een ingesloten zee is, met slechts een kleine doorgang naar de oceaan. ‘Het plastic dat er zich bevindt, kan er amper weg’, aldus Stuyck. ‘Het is echt een val voor afval.’
De Middellandse Zee wordt daardoor beschouwd als de op vijf na grootste ‘vergaarbak’ van marien afval ter wereld. Het bekken bevat 1 procent van het zeewater op aarde, maar 7 procent van alle microplastics. Het WWF stelt wettelijk afdwingbare maatregelen voor om het dumpen van plastic afval in zee tegen te gaan, boven op regels en strakke doelstellingen voor recyclage. Een verbod op wegwerpplastic tegen 2025 zit ook in zijn aanbevelingen.