Ouders ongerust over ‘seksuele spelletjes’
Op een WestVlaamse school is commotie ontstaan nadat kleuters ‘seksuele spelletjes’ hadden uitgeprobeerd. Sensoa zal met de ouders praten.
De directie van een WestVlaamse school verspreidde onlangs een brief met het nieuws dat enkele kleutertjes van vier jaar ‘seksuele’ spelletjes met elkaar hadden gespeeld. Met de ouders van de betrokken kinderen was op dat moment al samengezeten, maar de directie vroeg ook andere ouders uit te kijken naar verontrustend gedrag.
De kinderen deden de spelletjes tijdens de speeltijd, waar de leraars het niet konden zien. ‘We nemen dit ernstig’, zegt de directrice. ‘Sinds we op de hoogte zijn, is er verhoogde waakzaamheid op de speelplaats.’ De school riep ook de hulp in van het CLB, het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling, Katholiek Onderwijs Vlaanderen en Sensoa. Op vraag van de school gaat expert Karen De Wilde ter plekke, voor een infovergadering met de ouders.
‘We krijgen zulke vragen vanuit kleuterscholen tegenwoordig vaker’, zegt De Wilde, pedagogisch begeleider en expert op het vlak van seksualiteit bij kinderen. ‘Niet omdat het gedrag vaker voorkomt, maar omdat mensen zich sneller zorgen maken. Er is vandaag veel onrust over seksueel misbruik. Die reactie is begrijpelijk, maar daarom niet altijd nodig.’
Kinderen experimenteren op elke leeftijd. ‘De seksuele ontwikkeling begint al bij de geboorte. Het is niet iets dat er plots zomaar is wanneer ze 15 zijn. Een baby verkent zijn lichaam al. Een peuter is enorm bezig met het onderzoeken van zijn lichaam en dat van anderen, zonder gêne in het openbaar. Een kleuter begint zich al veel meer te realiseren wat de reacties van de buitenwereld zijn, en doet het dan in het geniep.’
Vlaggensysteem
Soms is het heel onschuldig: een meisje dat eens kijkt naar het piemeltje van een jongen of een snelle kus steelt. Soms gaat het verder en worden stokjes of steentjes ingebracht. ‘Ook dat is geen abnormaal gedrag voor die leeftijd. Vaak zien ze het als doktertje spelen en de temperatuur willen meten’, zegt De Wilde.
Veel hangt af van de context. ‘Gaat het om kinderen van dezelfde leeftijd? Is er toestemming? We hebben een vlaggensysteem ontwikkeld als leidraad om te zien welk gedrag echt grensoverschrijdend is en hoe je erop moet reageren. Scherpe voorwerpen inbrengen, bijvoorbeeld, daarvan moeten ze meteen leren dat het niet mag. Net zoals ze ook geen stok in hun neus of die van iemand anders moeten stoppen. Voor de kinderen zelf bestaat daar trouwens geen verschil tussen. Het zijn de ouders die het bestempelen als “seksueel” gedrag wanneer het gaat over de vagina of de poep in
‘Vaak zien kleuters het als doktertje spelen en de temperatuur willen meten’
plaats van de neus. Kinderen maken die connotatie niet.’
Kinderpsychiater Dirk Van West (UA) beaamt. ‘Dramatiseren is nergens voor nodig. Enige voorzichtigheid is wel geboden. Het gedrag kan passen in een normale ontwikkeling, maar kan in bepaalde gevallen problematisch zijn.’
Dat kan het geval zijn bij kinderen die thuis minder grenzen opgelegd krijgen of die getuige geweest zijn van geweld. ‘Sowieso is het bij kleuters belangrijk grenzen te stellen’, zegt Van West. ‘Kleuters zijn agressieve wezens die hun grenzen moeten leren kennen. Wat niet wil zeggen dat je hen moet straffen. Gaat het om rollenspelen, zoals doktertje spelen, dan heeft het geen zin hen te behandelen als dader en slachtoffer. Net die reactie kan een traumatiserend effect hebben.’
De directrice hoopt dat de rust snel weerkeert. ‘De school moet een plaats zijn waar het leuk is om naartoe te komen.’
KAREN DE WILDE
Expert seksualiteit bij kinderen