De overtreffende trap
Soms moet je domweg geluk hebben. In de lente van 2002, bijvoorbeeld. Toen trok de Franse documentairemaker JeanXavier de Lestrade naar het stadje Durham in de Amerikaanse staat North Carolina. Hij zocht er schrijver, voormalig militair en Vietnamveteraan Michael Peterson op. Petersons tweede vrouw was in december 2001 om het leven gekomen. Van de trap gevallen, volgens Peterson. Van de trap geduwd en daarna de kop ingeslagen door Peterson, volgens de politie. De Lestrade trof Peterson thuis aan, vrij op borgtocht, in afwachting van zijn proces.
De rest is, tot op zekere hoogte, geschiedenis. De Lestrade kreeg tot zijn stomme verbazing toestemming om zowat overal te filmen. Bij Peterson en zijn kinderen thuis, op het kantoor van zijn advocaten, in de rechtszaal. Zelfs de openbaar aanklager, sommige speurders en de rechter wilden voor de camera.
Het resultaat is wellicht de opmerkelijkste misdaaddocumentaire die ooit is gemaakt. Omdat ze geen recon structie achteraf is, maar werd gemaakt terwijl alles gebeurt. Dat had net zo goed niets kunnen opleveren, maar de makers vallen samen met ons van de ene verbazing in de andere. De welbespraakte, erudiete Peterson blijkt er een geheim dubbelleven op na te houden, en in een ver verleden is een vriendin des huizes in vergelijkbare omstandigheden om het leven gekomen. Een vriendin wier dochters hij daarna nota bene heeft geadopteerd.
Net als je denkt: die kerel is zo schuldig als wat, blijken de speurders en de forensisch experts om ter hardst meineed te plegen en bewijs te verdoezelen, om Peterson toch maar in de cel te krijgen. Wat hen uiteindelijk ook lukt, maar tegen dan ben je al zo emotioneel uitgeput dat het nauwelijks tot je doordringt. En dan zijn we pas in 2004.
De Lestrade maakte nog twee opvolgseizoenen: in 2012, toen Peterson na acht jaar vrijkwam in afwachting van een nieuw proces, en zopas, in de aanloop naar dat proces. De drie slotdelen maakte hij voor Netflix, dat nu de hele zwik streamt. De opvolgseizoenen zijn minder spectaculair, maar even beklijvend: je ziet de wanhoop, de vermoeidheid en de ouderdom toeslaan, je ziet de haat van Petersons schoonfamilie jegens hem en de makers van The staircase toenemen. Je gaat je ook afvragen of dit wel koosjer is: heeft deze eenzijdige docu niet té veel invloed op de rechtsgang?
Op het eind wil Peterson, zoals alle Amerikanen, alleen nog ‘closure’. De beste quote uit de 13 afleveringen is voor zijn verbeten schoonzus: ‘Closure is for doors.’ Wij hebben alleen nog deze quote: kijk hiernaar, uw leven zal nooit meer hetzelfde zijn, en dat kan in uw geval alleen goed nieuws wezen.
Dit had net zo goed niets kunnen opleveren, maar de makers vallen samen met ons van de ene verbazing in de andere
The staircase. Nu op Netflix. ¨¨¨¨¨