Een nieuwe naam, een nieuw leven
Zaterdag ondertekenen de Griekse en de Macedonische premier het akkoord waarmee Macedonië de ‘Republiek NoordMacedonië’ wordt. ‘Het is alsof je moeder niet je moeder blijkt te zijn.’
Kosovo Servië Bulgarije getuigt het protest in Skopje. Ook in Griekenland beroert de kwestie de gemoederen en trokken betogers de straat op
DOLNO DUPENI/FLORINA/LAIMOS I In zijn lege strandbar in Dolno Dupeni wijst Bosko Dimovski (66) naar de groene heuvelruggen in het zuiden. Waar de rij parasols bij het Meer van Prespa ophoudt, eindigt de Repu bliek Macedonië en begint Grieken land. Aan het eind van de weg die het strand scheidt van de bergen, staan een Macedonische vlag en een roesti ge slagboom. ‘Onze grensovergang, gesloten sinds 1967’, zegt Dimovski.
Idyllisch maar desolaat is de stek aan de oever van het meer. Zaterdag komt deze uithoek even in het mid delpunt van een politieke omwente ling te liggen: de Macedonische pre mier Zoran Zaev en zijn Griekse ambtsgenoot Alexis Tsipras zullen er dan het historische akkoord onderte kenen, waarmee ze Macedonië zullen omdopen tot Republiek NoordMacedonië. Daarmee moet een einde komen aan het slepende dispuut over de naam ‘Macedonië’.
Territoriale claim
Sinds de republiek in 1991 ont stond uit het verbrokkelde exJoego slavië, beweert Athene dat de naam en enkele regels in de Macedonische grondwet een territoriale claim im pliceren op het grondgebied en het erfgoed van de Griekse landstreek Macedonië.
De nieuwe naam Republiek NoordMacedonië beklemtoont dat het land onderdeel is van de grotere regio Macedonië. Die groeide in an tieke tijden vanuit het noordoosten van Griekenland, waar ook de koningkrijger Alexander de Grote geboren werd. Door de geschiedenis heen omvatte de regio delen van Bul garije, Albanië, Servië, Kosovo en de republiek Macedonië.
De naams en grondwetswijziging moeten goedgekeurd worden door parlementen in beide landen en, via een referendum in de herfst, door de Macedonische bevolking. Een geslaagde verzoening zou bijdragen tot de stabiliteit op de Balkan. Tot nu toe blokkeerde Griekenland het pad van Skopje naar de EU en de Navo. Bovendien moesten de Macedoniërs zichzelf in de VN ‘Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië’ (FYROM) noemen.
Grenspost heropenen
De doorbraak zal de integratie van het land van 2,1 miljoen inwoners in het Westen een nieuw elan bezorgen, hopen Skopje en westerse hoofdsteden. ‘We geloven dat Macedonië op de top van 12 juli een uitnodiging zal krijgen om het dertigste lid van de Navo te worden’, verklaarde Zaev. Een stevig signaal in een regio waar ook grootmachten als Rusland en China invloed zoeken. Toenadering tot de EU moet bovendien vermijden dat Skopje verzandt in corruptie of terugkeert naar het autoritair getinte nationalisme van de voorgaande regering van expremier Nikola Gruevski.
Ook Dimovski zal iets merken van de nieuwe entente. In de aanloop naar het akkoord besloten beide regeringen de grenspost bij het Prespameer te heropenen. De slagboom ging een halve eeuw geleden dicht na de spanningen tussen de toenmalige rechtse Griekse junta en de socialistische Joegoslavische deelrepubliek Macedonië. Om vrienden en familie te bezoeken in het Griekse Laimos, drie kilometer verderop, moet Dimovski 130 kilometer omrijden.
‘Als in mijn paspoort straks NoordMacedonië staat, ben ik niet meer dezelfde’ LJUPCHO ZLATEV Conservatieve Macedonische journalist
‘Dit is vooral een morele kwestie: Macedoniërs stelen onze geschiedenis’
IOANNIS VOSKOPOULOS Burgemeester van Florina