De wraak van Damso: de centen van Sabam
‘Troisième album, toujours la même’, rapt Damso aan het einde van zijn nieuwste, solide plaat ‘Lithopédion’. Gelogen is het niet, maar de toon van de Brusselaar blijkt wel geëvolueerd.
Aan het slot van Damso’s vorige album Ipséité, dat vier keer platina ging in Frankrijk en hem de meest gestreamde Belgische artiest van 2017 maakte, prijkte de sleutelsong ‘Une âme pour deux’. Een groteske vertelling waarin de Brusselaar een prostituee oppikt van de straat, haar pooier de kop in slaat, haar brutaal verkracht en plots beseft dat ze eigenlijk zijn moeder is. ‘What the fuck, putain de merde’, reageert hij, schijnbaar zowel over de situatie als over zichzelf. Er volgt een bijnadoodervaring, tot een dokter hem wakker maakt met de woorden: ‘Je suis content de dire que votre flow, monsieur Dems, vous à sauvé la vie’.
Het bleek een blauwdruk voor wat volgen zou. Nadat de Belgische Voetbalbond Damso in november op het schild hees als vertolker van het officiële supporterslied van de Rode Duivels – Eden Hazard en Michy Batshuayi zijn fans – was er al snel stennis. Feministische organisaties na men aanstoot aan de vrouwonvriendelijke passages in veel teksten van de 26jarige rapper. Na druk van sponsors als Proximus schrapte de Voetbalbond de samenwerking. Het ongelukkige neveneffect: een resem Bartiesten die hun eigen voetbalhymne begonnen te pluggen. Van een misdaad tegen de mensheid gesproken.
‘Kusje waar het deugd doet’
Damso zelf begroef zich in zijn eigen gelijk en beperkte zich tot ‘Bedankt voor de promotie, mijn volgende album kan er maar deugd van hebben. Kusje waar het deugd doet.’ Maar nu hij met Lithopédion zijn derde plaat op twee jaar tijd uit heeft, blijkt de profetie uit ‘Une âme pour deux’ bewaarheid: het is écht Damso’s flow die hem redt. Want op die lijvige plaat schakelt de in Kinshasa geboren William Kalubi een versnelling hoger. Het begint met een hevige racismeaanklacht in ‘Introduction’: ‘400 années, mais c’est rien d’bien méchant’, sneert hij cynisch naar Kanye West die had gezegd dat 400 jaar zwarte slavernij wel een keuze moet zijn geweest, want anders blijf je daar nooit zo lang in zitten. Zo kwaad hebben we de Brusselaar nog nooit gehoord.
Elders kiest hij voor zijn gekende, zangerige rapstijl. Dat werkt bij uitstek bij de Drakeachtige melancholie van ‘Perplexe’ en in het uitstekende ‘Julien’, waar monsieur Dems in de geest van een pedofiel kruipt. Er zit een speelsheid in die tegelijk doodeng is, en leunt dichter aan bij de toe gankelijke, bedachtzame raps van Stromae of Baloji dan bij de snoeiharde gangstavibes van Damso’s debuut Batterie faible (2016).
Niet dat dergelijke anthems ontbreken. In ‘Feu de bois’ haalt Damso een lettergrepensnelheid die doet denken aan Kendrick Lamars ‘DNA’, waarbij het ritme van zijn woorden een parallelle beat gaat vormen. En ook ‘Smog’ leent zich tot patserig meescanderen: ‘s’il y a bien une chose que je sais faire, c’est niquer des mères’ – we horen het Couleur Café en Les Ardentes al meezingen, deze zomer.
‘Putes’ en ‘salopes’
Zulke refreinen stonden lang synoniem met Damso – ‘je suis fiancé à la vulgarité’, rapte hij ooit. En ja, ook Lithopédion laat weinig aan de verbeelding over. ‘Je te demande la main pour que je gicle’, laat hij geen twijfel bestaan over zijn favoriete ejaculatiebestemming. Maar er lijkt een nieuw element bij: ‘mais bientôt ce sera pour une bague (een ring) au doigt’.
In Les Inrocks onthulde Damso onlangs dat hij zich zowaar een aantal feministische boeken aangeschaft heeft, waaronder Le deuxième sexe van Simone de Beauvoir en King Kong théorie van Virginie Despentes. ‘Ik voel me niet misogyn, maar ik wou begrijpen waarom mensen dat zouden denken van mij’, legde hij uit. Op de slottrack ‘Ipséité’ rekent hij af: zijn wraak zijn de Sabamcenten die hij overhield aan de hele episode.
Toch worden vrouwen minder als trofee afgeschilderd dan de ‘putes’ en ‘salopes’ op Batterie faible of Ipséité. Het relatiedispuut in ‘Silence’, met een beat van Angèle? Daar blinken beide kanten uit in giftigheid. De verontschuldiging voor bedrog in ‘Perplexe’? Die is nogal halfslachtig, maar misogyn zouden we ze niet noemen. Ook de gewraakte WKsong ‘Humains’ houdt het braaf – zo braaf zelfs dat we betwijfelen of het de Rode Duivels überhaupt richting WKfinale geënthousiasmeerd zou hebben.
Toch lijkt het niet allemaal geweldig te gaan met Damso. Een somberte tekent het album: de hemel is ‘un festival de rêves’, de wereld zelf ‘un pavillion de haine’. De lithopedion waarnaar het is album is genoemd is bovendien een versteende foetus – een zeldzaam medisch fenomeen waarbij een kind tijdens de zwangerschap overlijdt en verkalkt buiten de baarmoeder. ‘Het is de dood in een levend lichaam’, legde Damso uit in Libération. ‘Die metafoor gaat ook op voor mij: ik beleef de dingen niet meer zoals andere mensen.’ Het is de tol van de bekendheid, zo blijkt. Maar of dat met deze solide plaat onder de arm snel zal verminderen, lijkt te betwijfelen.
Damso, Lithopedion is nu uit. Op 29/6 op Couleur Café en op 5/7 op Les Ardentes.
Zo kwaad hebben we de Brusselaar nog nooit gehoord