Dat is erg aantrekkelijk’

tische partij om tot een voluit rechtse partij, die op het héle Italiaanse kiespubliek mikt.

De nieuwe vijand is de immigrant. En Europa, dat Italië vol gens Salvini in een economisch en monetair keurslijf dwingt, met de invoering van de euro een vreselij ke vergissing heeft begaan, en Ita lië formidabel in de steek laat wat de opvang van bootvluchtelingen betreft. Veel Italianen zijn het daarmee eens.

En waar voelen ze die druk van ‘Brussel’ en van al die migranten beter dan in ZuidItalië, een streek die sowieso al kreunt onder armoede en een torenhoge jeugd werkloosheid? Tot groot ongenoe gen van de historische leider Bossi lanceert Salvini in het zuiden een spinoff van de Lega Nord. ‘Noi Con Salvini’ (Wij Met Salvini) richt zich op de verzuchtingen van de ZuidItaliaan. Die is blijkbaar opgehouden te stinken, zodra het besef rees dat er ook in ZuidItalië wordt gestemd.

De partij bestuurt al in de rijke noordelijke streken Veneto en in Lombardije, maar de echte test moet dan nog komen. Matteo Sal vini zet zwaar in op de parle mentsverkiezingen van maart 2018. De radicaalrechtse partij leider voert een opruiende cam pagne. Hij belooft 500.000 clan destiene immigranten het land buiten te zetten, te knippen in het opvangbudget van asielzoekers, en kampen van Romazigeuners moeten worden ‘weggevaagd’.

Italy First!

Hij is een vroege bekeerling van Trump en is dol op de slogan ‘America First’ die hij tijdens zijn eigen campagne zal omvormen tot ‘Italianen eerst!’ Bij de verkiezin gen van maart schiet de Lega als een komeet omhoog. Vier procent wordt 17 procent, en Salvini’s par tij wordt de grootste binnen de centrumrechtse coalitie die vóór de stembusgang onder meer met de partij van oudpremier Berlus coni is gevormd. Berlusconi haal de meer dan eens openlijk de neus op voor Salvini maar wilde wel graag diens stemmen erbij. Nu blijkt dat de exCavaliere zich for midabel heeft verkeken op Salvi ni, die in plaats van een bondge noot een parasiet is gebleken. Onder meer door een ‘flat tax’ – één belastingtarief, voor zowel gezin nen als bedrijven – te beloven, heeft Salvini traditionele Berlusconikiezers naar zíjn kamp overgehaald.

Voor het eerst sinds haar oprichting in 1991 krijgt de Lega ook voet aan de grond in het zuiden. In de Abruzzen haalt Salvini haast vijftien procent, in Molise en in Sardinië tien procent, in Puglia en in Basilicata zes procent. De Napolitanen zijn dat voetballiedje nog niet vergeten, al haalt de Lega ook in die streek vijf procent. Spectaculair is dat zeker, als je bedenkt dat de Lega vijf jaar eerder nergens in ZuidItalië meer dan 1 procent had behaald.

Nee tegen de Aquarius

Na een bikkelharde regeringsonderhandeling met de Vijfster renbeweging wordt Salvini op 1 juni de nieuwe Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken en vice premier. Al snel doet hij van zich spreken, door het schip Aquarius met 629 migranten aan boord de toegang tot een Italiaanse haven te weigeren, en daarover openlijk met Frankrijk te ruziën. In een week tijd stijgt zijn populariteit in eigen land met zes procentpunt, en na amper twee weken samen regeren is Salvini met 42 procent al populairder dan zijn collegavicepremier Luigi Di Maio, de lei der van de Vijfsterrenbeweging. In de jongste peilingen haalt de Lega nu al minstens 25 procent.

Met zijn onwrikbare standpunt over de Aquarius oogst Salvini fe licitaties van de Hongaarse pre mier Viktor Orbán, die hij als een persoonlijke kennis beschouwt. Ook Marine Le Pen en Geert Wilders zitten in zijn radicale vriendenclub.

Salvini is de eerste uiterst rechtse Italiaanse politicus die prominente banden met buiten landse leiders aanknoopt. Zijn beide kinderen hebben dan wel verschillende moeders en hij leeft ongetrouwd samen met tvpre sentatrice Elisa Isoardi, maar toch zegt de Legaleider dat hij de con servatieve familiewaarden verdedigt. Dat bewondert hij naar eigen zeggen ook in Vladimir Poetin.

‘Er is wederzijdse sympathie tussen Salvini en de Russische president’, reageert Stefano Vergi ne, onderzoeksjournalist bij het magazine L’Espresso, die de relatie van Salvini met Rusland heeft onderzocht. ‘We vonden tot hier toe geen bewijzen dat Poetin de fi nancieel noodlijdende Lega heeft gefinancierd’, zegt Vergine, ‘maar het staat wel vast dat Rusland via soft power invloed in Italië ver wierf. Salvini pleit voor een einde aan de Europese sancties tegen Rusland, omdat die ook de han delsbelangen van NoordItaliaanse bedrijven schaden, en dat komt Poetin goed uit.’

Die weet hoe belangrijk die Italiaanse weerstand is. Als één EUlidstaat zich tegen de sancties uitspreekt, is de unanimiteit doorbroken. Daarnaast geniet de Russische leider natuurlijk van Salvini’s gestook in het Europese huis.

Lega à la carte

Met een imago van een grofgebekte straatvechter die zegt waar het op staat, is Salvini erin geslaagd een met uitsterven bedreigde regionale partij om te vormen tot een nationale, radicaal rechtse partij die in heel Italië scoort. ‘Salvini biedt de kiezer een Lega à la carte. In NoordItalië gebruikt hij de partijnaam Lega Nord als het uitkomt, terwijl hij in het zuiden met “Lega” campagne voert. Ook de partijstandpunten worden aan plaats en kiezer aangepast’, reageert Roberto D’Alimonte, op de vraag waar Salvini ideologisch moet worden gesitueerd. ‘Ideologie telt nog maar weinig, spreek liever van een bepaalde politieke oriëntering, aangepast aan de omstandigheden. Salvini is een handelaar in politieke ideeën. Hij zag het gat dat er was gevallen op rechts, door de tanende invloed van Berlusconi, en door het politieke failliet van Gianfranco Fini, die jaren geleden ervan droomde Berlusconi op te volgen maar zijn tanden formidabel op hem stukbeet.’

Fini kende een opmerkelijke politieke evolutie: de neofascist werd postfascist en evolueerde verder tot de gematigde rechtse minister van Buitenlandse Zaken en een wijd gerespecteerde voorzitter van het parlement.

Welke kant zal het opgaan met Salvini, nu hij niet langer tégen de Italiaanse staat kan fulmineren, maar die juist vertegenwoordigt? ‘Het kan twee kanten op’, denkt D’Alimonte. ‘Ofwel matigt de macht Salvini, zoals bij Fini is gebeurd, ofwel wordt hij nóg radicaler. Veel zal afhangen van hoe Europa zich tegenover hem, en tegenover Italië opstelt.’

‘Ideologie telt nog maar weinig bij Lega, spreek liever van een politieke oriëntering die zich aangepast aan de omstandigheden’ ROBERTO D’ALIMONTE Politicoloog

‘Er is geen bewijs dat Poetin de Lega financierde, maar Rusland verwierf zeker invloed in Italië via

STEFANO VERGINE Onderzoeksjournalist L’Espresso

Matteo Salvini rekent van de Oostenrijkse FPO, de Franse radicaalrechtse en tot zijn kennissenkring. De zijn dan weer dol op Salvini’s tumultueuze liefdesleven.