Belandt de Farc weer in de jungle?
De Colombianen kiezen morgen een nieuwe president. De oudstrijders van de Farc vrezen dat het de populaire rechtse kandidaat Iván Duque wordt. ‘De Farcterroristen horen in de cel, niet in de Senaat’, is diens slogan.
BOGOTA I ‘Onze strijd gaat verder. De arme boeren in dit land zijn nog steeds slachtoffer van de hardvochtige rechtse politiek van dit land’, zegt Victoria Sandino. We ontmoeten haar in haar kantoor in een vijfsterrenhotel in Bogota, een fel contrast met haar vroegere biotoop. Sandino is de grande dame van de marxistische rebellenbeweging Farc. Dertig jaar lang heeft ze de jungle van NoordColombia doorkruist, opgejaagd door soldaten, bombardementen en tropische insecten. Haar machinegeweer altijd binnen handbereik, haar familie onbereikbaar.
Sandino spreekt nog steeds vol bewondering over Che Guevara en Fidel Castro, en is genadeloos voor het neoliberalisme dat ‘alles kapot maakt’. Maar haar donkergroene uniform en de wapens heeft ze afgeworpen. Wanneer ze praat, fonkelen juwelen in het licht. Op de tafel voor haar liggen twee iPhones en een MacBook.
Vier jaar onderhandelen
Sandino was een van de afgevaardigden van de Farc tijdens de vredesonderhandelingen in Cuba. Ze spendeerde vier jaar op het eiland om te onderhandelen met afgevaardigden van de Colombiaanse regering. Het uiteindelijke akkoord werd in een landelijk referendum weggestemd, maar de Colombiaanse president Juan Manuel Santos zette door. De vrede werd geratificeerd, de Farc leverde haar wapens in en Santos kreeg de Nobelprijs.
De Farc vervelde tot een politieke partij en Sandino is in volle campagnemodus. Het vredesakkoord garandeert vijf zitjes in spreekt een groepje aanhangers toe tijdens een campagnebijeenkomst. de Senaat voor de Farc, waarvan zij er eentje krijgt. Toch wil ze nog de straat op om meer zieltjes te winnen. Ze neemt ons mee, dwars door de miljoenenstad Bogota naar een arme wijk. In het kleine buurtcentrum roept ze strijdbaar door een microfoon dat de tijd voor sociale gerechtigheid geko men is. Rond haar staan wat body guards in burger allemaal oud rebellen. Twintig, misschien der tig aanhangers juichen. Het heeft iets treurig. De ooit zo gevreesde rebellen zien er tegenwoordig uit als een klein groepje doodgewone mensen. Ze dragen simpele witte Tshirts met het logo van de Farc erop: een rode roos met een ster retje in het midden. Van de ge kruiste kalasjnikovs in het oude logo geen spoor meer.
Diepe wonden
De politieke metamorfose wordt helemaal niet gesmaakt. In de voorverkiezingen in maart haalden de Farc slechts 0,34 procent van de stemmen. Toch gaat het bij deze presidentsverkiezingen voornamelijk over hen. In de laatste ronde die morgen wordt beslist, staat het voortbestaan van de vrede op het spel. De rechtse kandidaat, Iván Duque, heeft al gezegd tegen journalisten dat hij de Farc opnieuw ‘de bergen wil injagen’. Gustavo Petro, de linkse kandidaat, was zelf ooit lid van een gewapende rebellenbeweging en wil de vrede behouden. Beiden zijn naar Colombiaanse normen radicaal in hun opvattingen. Het is tekenend voor de gepolariseer de politiek van dit land dat net zij in de eindronde tegenover elkaar staan.
De peilingen voorspellen dat de 41jarige Duque morgen over tuigend zal winnen. Hij is een boegbeeld van de strijd tegen het vredesakkoord en de poulain van de waanzinnig populaire oudpresident Álvaro Uribe, die een verschroeiende militaire campagne organiseerde tegen de communistische rebellen.
‘In Europa begrijpen jullie niet wat hier aan de hand is’, zegt Alejandro Ordonez. ‘Jullie horen het woord vrede en zijn er automatisch voor.’ Hij was een van de rechtse presidentskandidaten in de voorronde en zeven jaar lang de machtige, uiterst conservatieve, nationale ombudsman. ‘De Colombianen willen gerechtigheid voor de miljoenen slachtoffers van de Farcterreur. De rebellen horen in de gevangenis. Niet op straat en al helemaal niet in de Senaat.’ We spreken Ordonez in zijn luxueuze penthouse vol kitscheri
‘Jullie begrijpen niet wat er is aan de hand is. Jullie horen het woord vrede en zijn er automatisch voor. Wij willen gerechtigheid’ ALEJANDRO ORDONEZ
Rechts politicus
ge en klassieke kunst. ‘De communistische Petro wil van Colombia een tweede Venezuela maken’, zegt hij vurig. Dat argument slaat aan bij veel Colombianen. Buurland Venezuela is een economische puinhoop en miljoenen vluchtelingen stromen het land binnen. ‘De bevolking wil een rechtse president die een kordaat antwoord biedt op de drugsmaffia en de Farcterreur.’ Sommige oudstrijders kopen dure