‘Kansen bij allochtonen en vijftigplussers’

Meer dan 100.000 Vlamingen komen niet op de arbeidsmarkt, maar zouden dat wel kunnen.

BRUSSEL I Een kwart van de Vlamingen tussen 20 en 64 jaar – ruim 900.000 mensen – is niet aan het werk en evenmin werkloos. Maar niet allemaal hebben ze de band met de arbeidsmarkt volledig doorgeknipt. Zo’n 113.000 zijn in theorie inzetbaar, hebben onderzoekers Michelle Sourbron en Sarah Vansteenkiste van het Steunpunt Werk aan de KU Leuven uitgerekend. Vooral bij burgers van buiten de EU is het nietaangeboorde potentieel relatief groot.

Bij veel mensen is het helder waarom ze niet werken en evenmin werkloos zijn. Studenten bijvoorbeeld, arbeidsongeschikten of bruggepensioneerden. Maar bij sommige groepen is het minder duidelijk. Mensen kunnen ontmoedigd zijn, het geloof in zichzelf hebben verloren en zich daarom niet aanmelden als werkloze. Anderen komen er wellicht om familiale redenen niet toe te solliciteren. Ook huisvrouwen of mannen die aan het werk zouden gaan als er betaalbare kinderopvang zou zijn, horen bij deze groep.

Als deze groep van 113.000 mensen allemaal een job zouden hebben, zou de tewerkstellingsgraad in Vlaanderen stijgen van 72 procent naar 78,5 procent. Daarmee zou meteen de Europese 2020doelstelling gehaald zijn. ‘Een hypothetische oefening, maar het geeft weer hoeveel winst er nog te halen valt als we de mensen met een zekere band met de arbeidsmarkt kunnen integreren richting werk’, schrijven de onderzoekers.

Opmerkelijk is dat de potentiële winst vooral groot is bij mensen die buiten de EU geboren zijn. Van hen is nu maar 53 procent beroepsactief maar dat zou kunnen stijgen naar 71,6 procent, een toename met een derde. De oorzaak is dat allochtonen sterk oververtegenwoordigd zijn bij de groepen die niet werken. Ze zijn vier keer vaker actief in het huishouden en ook bij de groep ‘ontmoedigden’ zijn ze sterk oververtegenwoordigd.

Onderzoekster Sarah Vansteenkiste beseft dat het een utopie is om al het beschikbare arbeidspotentieel volledig aan te boren. ‘Een vijftigplusser die levenslang huishoudelijke taken heeft verricht, zul je moeilijker aan het werk krijgen. Maar met de huidige krappe arbeidsmarkt is het belangrijk om bij elk van de categorieën na te gaan wat er nog wel haalbaar is. Het is een taak voor de overheid en de werkgevers om dat potentieel aan te boren.’

Hoe dat in zijn werk zou kunnen gaan, daar laten de onderzoekers zich niet over uit. Maar een tip wil Vansteenkiste wel geven. Het idee dat vijftigplussers geen enkele kans meer hebben op de arbeidsmarkt, moet doorbroken worden. ‘Doordat dit beeld is geschapen, raken vijftigplussers inderdaad ontmoedigd. Dat leidt tot discussies zoals we de afgelopen weken hebben gezien naar aanleiding van het sociaal plan bij Carrefour. Terwijl vijftigplussers een kans van 28 tot 30 procent hebben om toch nog aan de bak te komen.’

‘Doordat het beeld is ontstaan dat vijftigplussers geen kans hebben op de arbeidsmarkt, raken die ontmoedigd’

SARAH VANSTEENKISTE Onderzoekster Steunpunt Werk (KU Leuven)