Leiders achter tralies, beweging springlevend
De protestbeweging in de Rif is haar leiders kwijt, maar toont meteen haar veerkracht. ‘Niet Nasser Zafzafi, maar het Marokkaanse volk heeft twintig jaar gekregen.’
BRUSSEL I Wat doe je als in een gemarginaliseerde regio een beweging ontstaat die werkgelegenheid, een universiteit en betere gezondheidszorg vraagt? De Marokkaanse overheid besloot de leiders van die ‘Hirak’ (of ‘Volksbeweging’) te vervolgen. Eergisteren kreeg boegbeeld Nasser Zafzafi uiteindelijk twintig jaar voor het verstoren van de orde en het bedreigen van de nationale eenheid. Marokko zegt dat de beweging separatistisch is, de beweging ontkent dat. Minstens 38 anderen kregen ook straffen tussen twee en vijftien jaar.
Volgens Amnesty International verliepen de processen oneerlijk en zijn Zafzafi en de anderen politieke gevangenen die in de cel zitten voor hun mening. Is het verhaal daarmee afgelopen voor de Hirak?
Felle reactie van moeders
‘Integendeel’, zegt Btisam Akarkach, sociologe en auteur van een boek over de Hirak. ‘Dit geeft het protest en de verontwaardiging juist nieuwe kracht. Onmiddellijk na het arrest gingen Marokkanen weer betogen.’ En niet alleen in de Rif (regio van de Berbers in het noorden van Marokko, red.), maar ook in Meknes, Oujda en ArabischMarokkaanse steden als Fes, Tanger, Rabat en Casablanca. ‘In Casablanca klinkt het dat niet Zafzafi, maar het volk twintig jaar heeft gekregen.’ Nog volgens Akarkach was de beweging sowieso al niet strikt hiërarchisch, en is het niet zo dat ze nu ‘onthoofd’ verder moet. ‘Zelfs de moeders van de gevangenen nemen een krachtdadige rol op, wat toch niet evident is in zo’n conservatieve regio.’ De moeder van Nasser Zafzafi liet weten dat niet haar zoon, maar het regime deze straffen verdient.
‘Er zijn meerdere leidersfiguren en tenoren in de Hirak’, zegt ook CD&Vpoliticus en sociaal ondernemer Youssef Kobo. ‘Die straffen leiden alleen tot een nieuwe vlam in de pan. Zolang de problemen er zijn, sterft de woede niet.’ De Hirak richt zich nu op één eis: de vrijlating. ‘Heel veel mensen zaten op deze uitspraak te wachten en nu begint men zich te herorganiseren,’ zegt de NederlandsMarokkaanse activist Mhamed El Ouali. ‘Wie opkomt voor basisrechten moet een half leven achter de tralies, terwijl er Europese pedofielen zijn die van de koning gratie kregen. Bizar.’
‘Wie opkomt voor basisrechten moet een half leven achter de tralies, terwijl er Europese pedofielen zijn die van de koning gratie kregen’
In de Rif zijn bij nieuwe protesten weer jongeren gearresteerd. ‘Het gaat hier over traangas tegen jonge vrouwen en kinderen’, zegt Akarkach.
Nu bijna twee jaar vreedzaam protest in Marokko niets opleverde, wordt de Marokkaanse diaspora in Europa steeds nadrukkelijker deel van het Hirakproject. Veel migranten in Europa kwamen namelijk uit het achtergestelde Rifgebied. Nu zaterdag zijn protestmarsen gepland in Antwerpen, Rotterdam en Amsterdam.