Vergeten schilderij blijkt waardevol kunstwerk ‘Een minuscuul krantenartikeltje in een Brugse krant leidde tot het vergeten schilderij’
De zaak van het vermiste schilderij van SintSebastiaan is opgehelderd dankzij de creatieve speurzin van Peter François, conservator van museum in Den Ast in Halle.
HALLE I Peter François, voorzitter van de vzw Servais, las in een artikel in de Gazette van Brugge van 19 oktober 1842 dat de Halse cellist Adrien Servais een schilderij had geschonken aan de SintSebastiaansgilde van Halle. ‘Toen ik de naam Servais in de zoekrobot intikte, was ik verbaasd om uit te komen op een kort artikel, dat vertelde dat Servais dat schilderij had geschonken.
‘Het schilderij was volgens het artikel van de hand van Nicaise De Keyser, een van de belangrijkste Belgische schilders uit de 19de eeuw van de romantische school in Antwerpen. Naar De Keyser werd destijds de De Keyserlei genoemd. Meteen rees de vraag: waar is dat waardevolle schilderij en wat is er mee gebeurd?’ zegt François.
‘Servais groeide op in het Handbooghof en dat was in die tijd de natuurlijke biotoop van de schutters waar ze oefenden op de wip. In 1834 werd Servais erelid van de SintSebastiaansgilde en in die hoedanigheid schonk hij in 1842 een schilderij. Servais en De Keyser waren vrienden.’
‘Ik vroeg me af of het schilderij in Halle gebleven zou zijn, want de SintSebastiaansgilde legde in 1990 de boeken neer.’
‘Al die vragen zetten me aan om eens te gaan neuzen in de kunstcollectie van de stad die zo'n 150 kunstwerken telt. Hier vond ik een schilderij van SintSebastiaan, maar de inventaris vermeldde geen auteur of datum. Uiteindelijk leidde dat mij naar het stadsmagazijn, waar het waardevolle schilderij sinds 2008 in niet al te beste omstandigheden bewaard lag. Het blijkt jarenlang in de raadzaal van het historisch stadhuis te hebben gehangen, na opfrissingswerken werd het niet meer teruggehangen. De waarde werd duidelijk onderschat’, zegt François.
Gerestaureerd
‘Het schilderij bleek niet gesigneerd te zijn door De Keyser maar wel door Godfried Guffens. Ook Guffens was een goede vriend van Servais. In 1841 werkte hij als leerling in het atelier van De Keyser in Antwerpen. Dat hij in het begin van zijn carrière een SintSebastiaan schilderde in opdracht van Servais was door kenners niet geweten en zo hebben we in Halle een onbekend schilderij van de meester ontdekt’, zegt François.
‘De toevalligheden zijn te groot om niet te concluderen dat we het geschonken schilderij hebben teruggevonden’.
‘Ondertussen heb ik kunnen achterhalen dat de SintSebastiaansgilde het schilderij in 1933 in bewaring gaf in een vergeten stadsmuseum in het stadhuis. Toen dit museum tijdens de oorlogsjaren ter ziele ging, is het daarna wellicht in de raadzaal terechtgekomen.’
Het waardevolle kunstwerk werd inmiddels vakkundig gerestaureerd door Linda Smismans en haar team. Deze week kreeg het een permanente plaats in het museum van Den Ast, gekoppeld aan een tentoonstelling rond de verdwenen SintSebastiaansgilde.
(idh)
PETER FRANÇOIS Conservator Den Ast