België vraagt uitstel op pesticidenverbod

Europa heeft het gebruik van neonicotinoïden in de landbouw verboden, maar ons land wil drie jaar respijt, ‘tot er goede alternatieven zijn’.

Een perceel dat behandeld werd, kan drie jaar later nog altijd massale sterfte van bestuivende insecten veroorzaken

BRUSSEL I Neonicotinoïden, een moderne soort van pesticiden, dragen in hoge mate bij aan het sterven van bijen. Het gif beschadigt het zenuwstelsel van de dieren, waardoor ze verlamd raken en sterven. Maar ook andere insecten en zelfs vogels kunnen erdoor vergiftigd raken. Daar bestaat ondertussen brede wetenschappelijke consensus over. Het werd officieel bevestigd door het Europese voedselagentschap EFSA. En als de bijen uitsterven, zijn de gevolgen voor de mensheid catastrofaal (zie hiernaast).

Op basis van de wetenschappelijke bewijzen keurden de Europese lidstaten in april een algemeen verbod op het gebruik in open lucht van de drie meest voorkomende neonicotinoïden goed. Tegen het eind van dit jaar zou dat verbod overal in Europa van kracht moeten zijn. Maar België ziet dat niet zitten.

Minister van Landbouw Denis Ducarme (MR) heeft de Europese Commissie om drie jaar uitstel gevraagd voor de invoering van het verbod in ons land. Volgens de minister is zo’n ruime overgangsperiode noodzakelijk om de (suiker)bietenteelt te vrijwaren. Die is tot op vandaag zeer afhankelijk van neonicotinoïden. In andere landen als Nederland, Duitsland en Frankrijk worden bieten al veel meer biologisch geteeld.

In zijn parlementaire antwoord op een vraag van Annick Lambrecht (SP.A) verwijst Ducarme naar een advies dat hij kreeg van de universiteit van Gembloux. ‘De alternatieven voor neonicotinoïden zijn nog niet voldoende ontwikkeld. In een bepaald aantal gevallen zijn ze zelfs nog schadelijker. Een verbod doorvoeren zonder rekening te houden met de alternatieven gaat dus in tegen de doelstellingen van het verbod. Het is zelfs een stap terug.’

De minister schermt met 8.400 banen die bedreigd zouden zijn in de sector van de bietenteelt. ‘Want als de bieten met ziektes te kam pen krijgen, kan het rendement in de sector met 40 procent dalen.’ De overgangsperiode van drie jaar moet toelaten ‘om alternatieven te ontwikkelen’.

Oppositiepartij SP.A is niet te spreken over de vraag om uitstel van de minister. ‘Het druist in tegen elk bewijs dat dit gif een catastrofale weerslag heeft op het bijenbestand’, zegt Kamerlid Annick Lambrecht. Ze wijst erop dat neonicotinoïden ‘oplosbaar zijn in water en bij zware regenval loskomen van de besproeide zaden’. Zo komt tot 90 procent van het product in de grond terecht, waar het niet snel afbreekt. ‘Een perceel dat behandeld werd, kan drie jaar later nog altijd massale sterfte van bestuivende insecten veroorzaken. Daarom is ingrijpen cruciaal en uitstel onaanvaardbaar.’

Volgens de SP.A zal de industrie pas ten volle beginnen met de ontwikkeling van waardige alternatieven als het verbod op neonicotinoïden een feit is. Dat denkt ook Natuurpunt. ‘Al sinds 2013 is het duidelijk dat Europa de neonicotinoïden zou verbieden’, zegt beleidsmedewerker Freek Verdonckt. ‘De sector heeft daar duidelijk niet op geanticipeerd. Net daarom is het Europese verbod zo belangrijk: om de industrie eindelijk een stevige schop onder haar kont te geven, zodat ze echt werk maakt van de transitie naar een landbouw zonder schadelijke pesticiden.’