DE LEVENDEN ZIJN VERVELENDER DAN DE DODEN

Elke migrant die Europa niet bereikt, is winst. Hoe we dat voor elkaar krijgen, is bijzaak. Ook de mainstream politieke partijen in Europa zijn er de voorbije weken zo over gaan denken. Opgejaagd als ze zich voelen door populistische en extreme partijen die almaar vaker in hun regeringen zitten.

Die politieke aardverschuiving heeft meteen effect op het terrein, blijkt nu het theatrale politieke drama in Duitsland en de EU even luwt. Hulp aan migranten is zo verdacht gemaakt dat verdrinken op de Middellandse Zee meer norm dan uitzondering wordt. Helemaal eng is dat de rechtse populisten in Italië en elders dat massale sterven hoogstens als een jammerlijk neveneffect van hun kordate politiek zullen beschouwen. Wie durft nog frontaal tegen hen in te gaan?

Sinds Matteo Salvini, de radicale Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, de Aquarius verbood om aan te meren in Italiaanse havens, zijn vijfhonderd mensen verdronken tussen Italië en Libië. Artsen Zonder Grenzen spreekt van de criminalisering van de ngo’s. Dat is niet overdreven. Politici zoals Theo Francken betichtten de ngo’s eerder van mensensmokkel. Vervolgens werden hun schepen in de Italiaanse en Maltese havens geweigerd, waardoor ze duizenden kilometers moesten uitwijken. Nu worden ze aan de ketting gelegd en houdt Malta ook een verkenningsvliegtuigje aan de grond.

De ngo’s brachten tot 40 procent van de geredde vluchtelingen aan boord in Italië. Hen het werken verhinderen betekent meer mensen die verdrinken. Politiek is dat niet eens zo hinderlijk. De nieuwe consensus luidt dat Europa onaantrekkelijker moet worden voor migranten. Dat is aardig aan het lukken. In 2015 stierven 3.771 mensen voor een miljoen overstekende migranten. Dit jaar stierven er 1.355 voor 46.320 overstekende migranten.

Het liefst heeft Europa er niets meer mee te maken, met levende of dode migranten. Patrouilleren besteedt het graag uit aan derden. Libië haalt sinds kort de meerderheid van de bootjes terug naar de Afrikaanse kust. Het is een officieuze voorafname op het vage compromis dat Europa met zichzelf heeft gesloten en waarvoor het nu partners moet zoeken. Tot het die vindt en in Libië of elders ontschepingsplatformen kan bouwen, komt het erop aan de ogen te sluiten voor wat daar gebeurt. Dat zal wel lukken zolang de stop in Libië werkt – met amper 16.700 migranten die dit jaar in Italië aan wal gingen, is dat het geval. Zo kan de ‘vluchtelingencrisis’ in Europa ontaarden in het gevoel dat elke levende migrant vervelender is dan een dode. Akelig wordt het.

Sterven als jammerlijk neveneffect van kordate politiek