WERKBAAR WERK
Hoeveel werk kan een mens verzet ten zonder dat daarbij redelijke grenzen overschreden worden? Volgens de Belgische wetgever is dat, sinds de invoering van de ‘wet op werkbaar en wendbaar werk’, 9 uur per dag en 45 uur per week.
In het buitenland gelden andere regels. In ZuidKorea konden werkgevers tot voor kort hun personeel vragen om in uitzonderlijke omstandigheden 68 uur per week te presteren. Tijdens de werkweek 52 uur en nog eens telkens 8 uur op zaterdag en zondag. Dat was te veel, vonden de politici. Sinds maandag is het weekendwerk niet meer wettelijk, zodat de maximale werkweek op 52 uur uitkomt. Oostenrijk maakte deze week juist de omgekeerde beweging. Daar mogen medewerkers voortaan maximaal 60 uur aan de slag, in plaats van de 50 uur die tot nu toe het absolute maximum was.
Voor een goed begrip: werknemers in beide landen werken normaal gesproken 40 uur per week. De regels over de verlenging dan wel verkorting van de maximale werkweek gaan over het aantal extra uren. In Oostenrijk mag je binnenkort maximaal vier extra uren per dag draaien. In ZuidKorea vermindert het aantal extra wekelijkse uren van 28 tot 12. Let wel: dit gaat over de wettelijke werkweek, niet over overuren.
Het is telkens een afweging tussen het recht van werknemers op voldoende rust en gelijkmatigheid, en de wensen van werkgevers over flexibiliteit. Werknemers willen niet het gevoel krijgen dat ze worden uitgeperst, maar werkgevers willen kunnen inspelen op vraagschommelingen en tijdelijke projecten. Dat laatste was voor de Oostenrijkers de aanleiding voor de nieuwe regeling. Ze denken dat de economie er wel bij vaart als de wet beter wordt afgestemd op de arbeidsvraag.
Het opvallende is dat de ZuidKoreanen er net zo over denken. Ook zij voeren het economische welzijn van het land op, maar dan als argument om de maximale werkweek te verkorten. De groeistuip die het land achter de rug heeft, ging gepaard met de opkomst van een bijna stachanovistische arbeidscultuur. Wie zich niet voor 100 procent inzette voor de economische vooruitgang, leed gezichtsverlies. ZuidKorea ondervindt nu dat die cultuur ook economische nadelen heeft. Met name het snel tuimelende geboortecijfer baart de overheid zorgen. Omdat hard werken jarenlang voorrang kreeg op het stichten van een kroostrijk gezin, bungelt ZuidKorea met 1,2 kinderen per vrouw nu helemaal onderaan de Oesovruchtbaarheidsranglijst. Het gevolg is een sterke vergrijzing: de verhouding tussen jongeren en ouderen dreigt compleet te worden scheefgetrokken.
Hard werken kan ook slecht zijn voor de economie. Kijk naar ZuidKorea met zijn sterke vergrijzing
Maar daarmee is de vraag hoeveel werk een mens kan verzetten nog niet beantwoord. Daarvoor moeten we naar het Californische Fremont, waar de Teslafabriek gevestigd is. Om het aan beleggers beloofde productiedoel van vijfduizend auto’s per week waar te maken, dreef topman Elon Musk zijn mensen tot het uiterste. Volgens werknemers die tegenover Reuters uit de school klapten, werd iedereen opgeroepen om in het weekend te komen werken, ging de werkdag naar 12 uur en was de shift pas afgelopen ‘als het werk erop zat’. De vijfduizend glanzende Tesla’s zijn geleverd, maar gevreesd wordt dat Tesla’s imago als werkgever een forse deuk heeft opgelopen.