WAAROM we Paul Simon zullen missen
Paul Simon (76) nam donder dag in een vol Sportpaleis af scheid van zijn Belgische pu bliek. Het akelig scherpe vi deobeeld toonde tranen in zijn ogen toen hij onder luid gejuich op kwam en zich doorheen ‘America’ wor stelde, maar dat had misschien te maken met de leeftijd en die felle spots in zijn ogen.
Of was hij echt ontroerd? Hij is al enige tijd onderweg met zijn Farewell tour. Elke avond weten dat wat je al 63 jaar doet, nu in de fase van het eindspel zit? Simon deed er luchtig over, zei dat de beslissing een ‘bevrijdende’ ervaring was en dat hij echt wel muziek blijft maken. Maar dat is niet hetzelfde. Hij gaat niet langer toeren en zal de podia in Barcelona, Chicago, Montréal, Mexico en Amsterdam missen. En zij hem.
Gelukkig trok hij donderdag niet de kaart van de nostalgie. Dat was niet zo moeilijk geweest. Hij had er een grote show van kunnen maken, met al zijn be kende nummers. Hij had ouwe maat Art Garfunkel (ook 76) nog eens kunnen meebrengen, wat zou dat velen blij ge maakt hebben. Die Greatest hits van Si mon & Garfunkel lag in de jaren 70 in elke Vlaamse huiskamer, elke Vlaamse knaap of meid in een jeugdbeweging heeft songs als ‘The sound of silence’ en ‘Scarborough fair’ rond het kampvuur meegezongen.
Alleen daarom al zullen we hem mis sen. Hij maakt als een vaderfiguur deel uit van ons collectieve geheugen. En hij was wellicht de enige muzikant die mijn vader en ik eensgezind konden appreciëren, zeker toen de poëzie van Still crazy after all these years in 1975 het huis bin nenkwam.
Maar gelukkig ging Paul Simon in de jaren 70, tot nu, verder dan het schrijven van kampvuursongs, en in Antwerpen liet hij niet na dat te benadrukken door er wat ironisch op te wijzen dat hij zijn folky repertoire vaak met dezelfde ak koorden schreef. En door veel andere songs te spelen, uit het geweldig succes volle Graceland, en uit daarna steeds minder succesvolle albums.
Waarmee hij duidelijk maakte dat hij een artiest geweest is. En artiesten leg gen hun traject af op hun eigen voor waarden. Simons verhaal, dat hij nu in een autobiografie aan het verwerken is, vormt een interessant continuüm. Ook dat zullen we missen. Hoe vaak krijgen muzikanten nog zoveel tijd om een traject af te leggen als dat voorrecht de six tiesgeneratie te beurt viel?
Simon legde dat traject af door zijn muzikale taal vele keren opnieuw uit te vinden. Hij vertelde in Antwerpen een van zijn meest betekenisvolle verhalen, over hoe muziekjes in de jaren 50 allemaal bestaansrecht hadden, tot de beat muziek en zeker de rock een hiërarchie installeerden en het spelen met stijlen verdacht werd.
Niet dat hij zich daar veel van aan trok: Simon heeft altijd zijn ding gedaan.
Wie zijn dertien soloalbums opnieuw beluistert, staat er versteld van hoeveel stijlen hij aangepakt heeft. Zijn grote ta lent voor melodie liet hem toe om de meest uiteenlopende ritmische tradities te assimileren, waardoor hij toch altijd herkenbaar bleef. Hij heeft die vele in vloeden geleidelijk aan ook versmolten, om in zijn laatste platen op te stijgen tot een uitgepuurde, soms zelfs spirituele aanpak, waarin hij zijn enorme bagage graag toetste aan de ideeën van jonge nieuwlichters.
Hij was een ontdekkingsreiziger. En wie hem donderdag bezig zag, realiseer de zich dat hij misschien ook weinig an dere keuze had. De paar mopjes die hij tapte, waren ingestudeerd, en enig sexappeal heeft Simon nooit gehad. Aan zijn blauwe Tshirt en grijze jeans zag je ook meteen hoe weinig sterallures de man heeft.
Maar dat laatste concert was dus uitstekend, en met vijftien fijne muzikanten gul. Zowat alle goeie songs die een fan wil horen, passeerden. En daar voegde Simon een tiental minder bekende songs aan toe, die hij dan ook nog eens opnieuw gearrangeerd had.
Dat is het verschil tussen een nostalgisch en een inspirerend afscheid. Simon had het New Yorkse sextet yMusic meegebracht, en de absolute hoogtepunten in het concert waren hun akoestische begeleiding, op een speelsminimalistische manier, van ‘Can’t run but’ en ‘Rene and Georgette Magritte’. Als om te zeggen dat muzikale verkenning nooit stopt, trakteerde Paul Simon ons in zijn laatste concert op een van de beste begeleiders die hij ooit mee had.
Hij liet nog een andere boodschap achter waarvoor we hem zullen missen. Alweer met yMusic zong hij, als een mystieke dichter, ‘Questions for the angels’, een beschouwing over de nood aan een ecologisch ontwaken en over de eindigheid. Natuurlijk speelt dat ook mee: de vrienden beginnen te sneuvelen, Simon voelt zijn lijf tanen, hij wil graag nog even zijn discofiele erfenis op punt zetten. Het ga hem goed. De slotovatie na ‘Sound of silence’ was oververdiend.
Wie zijn dertien soloalbums eens opnieuw beluistert, staat ervan versteld hoeveel stijlen Paul Simon aangepakt heeft
Paul Simon. Gezien op 5/7 in het Sportpaleis, Antwerpen.