Allochtone leerlingen worden vaker gepest en pesten zelf ook meer
Wie een accent heeft of een donkere huid, wordt vaker gepest op school. Opvallend: die leerlingen zullen vaker ook zelf pesten, om de ongelijkheid opnieuw weg te werken.
Volgens onderzoek van KU Leuvendoctorandus Jop Van der Auwera geeft 13,3 procent van de scholieren met een migratieachtergrond aan dat ze afgelopen jaar gepest werden. Daarbij gaat het om scholieren met minstens één ouder of grootouder geboren in het buitenland, of zelf geboren in het buitenland. ‘Slechts’ 8,6 procent van de scholieren zonder migratieachtergrond gaf aan gepest te worden.
Op witte concentratiescholen (met minder dan 35% kinderen met een migratieachtergrond) blijkt het verschil significant: daar geeft 15 procent van de kinderen met een migratieachtergrond aan gepest te worden. De cijfers staan in Pestgedrag, etniciteit en de rol van diversiteit, een herwerking van Van der Auwera’s masterthesis uit 2016. Hij polste in dertien scholen in Brussel en Vlaanderen bij 1.808 scholieren naar pestgedrag of pestervaringen.
Geen racisme
Van der Auwera schrijft het verschil toe aan ‘anders’ zijn. Net zoals ros haar of een iets dikker lichaam vallen bepaalde kenmerken van jongeren met een migratieachtergrond buiten de norm: afwijkende klederdracht, een donkere huidskleur of een buitenlandse tongval. Van der Auwera vermijdt hierbij bewust het woord racisme, omdat de doctorandus niet gepeild heeft naar expliciet racistische motivaties bij de pesters.
Aanzien verwerven
Opvallend is dat 11,3 procent van de jongeren met een migratieachtergrond zelf aangeeft pestgedrag te hebben vertoond, tegenover 3,1 procent van de jongeren zonder migratieachtergrond.
Opnieuw is in witte concentratiescholen dat verband significant. Voor Van der Auwera is dat het bewijs dat ook de ‘wijzij’problematiek een verklaring biedt. Omdat de jon het ligt dicht bij elkaar. gere met een migratieachtergrond als anders beschouwd wordt, probeert hij via pestgedrag die gepercipieerde machtsongelijkheid weg te werken.
‘Door te pesten trachten ze aanzien te verwerven ten opzichte van de meerderheidsgroep’, zegt Van der Auwera. De onderzoeker kan zich met de gebruikte dataset niet uitspreken over eventuele socioeconomische of culturele redenen. ‘Er is internationaal onderzoek dat bevestigt dat gepesten de rol van pesters op zich nemen. Dit is niet dé verklaring, maar het is wel een heel belangrijke. Met de dataset gaan we nu aan de slag om nog pistes te onderzoeken.’
Andere kleren, een donkere huid of een accent: het valt allemaal ‘buiten de norm’