EEN GRETIGHEID DIE NAAR ADEM DOET HAPPEN

Ook na achttien maanden in zijn functie blijft het verschijnsel Donald Trump ongrijpbaar. De politieke leiders van de andere Navolanden hadden zich gisteren schrap gezet voor alweer een verbale storm over het delen van de lasten van het Atlantische bondgenootschap. In Washington bestaat er consensus over dat te veel Europese landen, waaronder het onze, te weinig bijdragen. Maar de toon en het volume waarmee Trump uitpakt, jagen de geallieerden nog steeds de daver op het lijf. Hij stelde doodleuk voor de bijdrage te verdubbelen tot 4 procent van het bbp. Een Amerikaanse president die simpelweg demonstreert hoe schamel de Europese economische reus op het vlak van geopolitiek en defensie is, dat hebben we nooit eerder gezien. Voor Trump lijkt het allemaal maar een spelletje te zijn. Het jennen van bondgenoten, hen laten aanvoelen hoe afhankelijk en zwak ze zijn, behoort tot het basisarsenaal van zijn politiek functioneren. Feiten spelen daarbij amper een rol. Om zijn boodschap kracht bij te zetten, beweerde hij gisteren dat Duitsland voor zijn energienoden met handen en voeten gebonden is aan Rusland. Zijn cijfers waren hogelijk overdreven, maar dat hinderde niet. In zijn hoofd was het ook volkomen logisch om het dispuut over landbouwtarieven te vermengen met het debat over militaire uitgaven.

Het opmerkelijke is dat deze brute aanpak ook werkt. De diplomaten hadden zich uitgesloofd om de Amerikaanse president in het slotcommuniqué zo veel mogelijk tegemoet te komen. Dat wil zeggen: ze bezorgden hem argumenten om op het thuisfront te melden dat hij weer eens was geslaagd, waar zijn voorgangers hadden gefaald. Orde op zaken, Amerika eerst. Die ruwe methode heeft hij in zijn zakelijke carrière altijd gebruikt. Het succes was wisselend, maar wel voldoende om hem te brengen waar hij nu is. Zijn achterban is er dol op. De tegenstand bijt zich de tanden stuk. Waarom zou hij nog van aanpak veranderen?

Wie bereid is een ordening die na twee wereldoorlogen decennialang stabiliteit bracht op de schop te nemen, zaait bewust terreur bij zijn partners. Die hebben zich inderdaad te lang achter de brede schouders van Uncle Sam verschuild. Wie bovendien bereid is de economische evenwichten in een geglobaliseerde wereld onderuit te halen, speelt met vuur. Trump doet het allebei met een gretigheid die naar adem doet happen.

De pilaren waarop onze welvaart en vrede al zolang rusten, blijken veel zwakker dan we onszelf hadden wijsgemaakt. Het volstaat er wat tegen te beuken om te laten zien wat de gevolgen daarvan kunnen zijn.

Zijn achterban is er dol op, de tegenstand bijt zich de tanden stuk