Wie betaalt groene factuur?
Acht nieuwe windparken, honderdduizenden huishoudens afkoppelen van gas: het ambitieuze Nederlandse klimaatbeleid zal miljarden kosten.
BRUSSEL I ‘Wie krijgt straks de rekening?’ ‘Klimaatakkoord gaat iedereen in Nederland raken.’ ‘Wie groen wil zijn, moet pijn lijden.’
De koppen van de Nederlandse kranten waren gisteren unisono. Allemaal focusten ze op het ‘klimaatakkoord’ dat Ed Nijpels dinsdag had voorgesteld. Dat plan is bijzonder ambitieus, maar gaat ook bijzonder veel geld kosten. Die ‘ongemakkelijke waarheid’ begint bij onze noorderburen stilaan door te dringen.
Ter herinnering: de Nederlandse regering schreef vorig jaar in haar regeerakkoord dat de samenleving tegen 2050 voor 95 procent klimaatneutraal moet zijn. Dat wil zeggen: bijna geen CO2 meer uitstoten en wat uitgestoten wordt, moet opgeslagen of gecompenseerd worden.
Twee weken geleden werd die belofte in een klimaatwet gebetonneerd. De zeven belangrijkste partijen van het land hebben er hun handtekening onder gezet. Ook bij een regeringswissel zullen de inspanningen voortgezet worden. Het eerste doel is 2030. Dan moet de uitstoot al met de helft verminderd zijn en daarvoor moeten alle onderdelen van de samenleving – industrie, verkeer, gezinnen en landbouw – hun steen bijdragen. Daarover werd dinsdag dus een ‘klimaatakkoord’ ondertekend.
Heel concreet is dat nog niet, maar de grote contouren zijn wel al bekend en zeker is dat het een van de grootse economische hervormingen uit de Nederlandse geschiedenis wordt.
Duurzame energie x 5
In 2030 zal Nederland vijf keer zoveel duurzame energie produceren als nu. Er wordt ingezet op wind en zon, en dat zowel op zee als op het land. Tegen 2023 moeten vijf nieuwe windparken op de Noordzee klaar zijn, samen goed voor 3,5 gigawatt aan elektriciteit. Dat is ongeveer de productie van drie kerncentrales. Daarna moeten er nog eens minstens drie grote parken bijkomen, goed voor 6 gigawatt.
Nog ingrijpender wordt de afkoppeling van honderdduizenden huishoudens van het gas. Huizen moeten hun verwarmingsketel vervangen door warmtepompen of aansluitingen op warmtenetten.
Maar wie zal dat betalen? Daarop geeft het akkoord nog geen antwoord. De planbureaus gaan nu aan het rekenen, maar de factuur kan oplopen tot 20 miljard euro. De industrie heeft laten vastleggen dat bedrijven ‘onrendabele, risicovolle investeringen’ moeten doen om te kunnen vergroenen. Die kosten zouden oplopen tot 1 miljard euro per jaar in 2030. Dat geld vraagt de industrie terug van de overheid.
Klimaatarmoede
Volgens minister van Economische Zaken en Klimaat, Eric Wiebes (VVD), moet de overheid in de eerste plaats de huishoudens te hulp komen. Hij vindt dat de bedrijven ‘met iets te veel enthousiasme naar de subsidiepotten kijken’.
De ombouw van de huizen zal miljarden kosten. Het is de bedoeling dat aardgas flink duurder wordt en elektriciteit goedkoper. Zo moet het financieel interessanter worden om de gasgestookte cvketel vaarwel te zeggen.
Er komen ook goedkope leningen, maar nu al waarschuwen de gemeenten voor ‘klimaatarmoede’. ‘Het is maar de vraag of iedereen die investeringen kan betalen’, waarschuwde de Tilburgse wethouder Berend de Vries gisteren in het Algemeen Dagblad.
Zeker is dat Wiebes de komende jaren moeilijke beslissingen zal moeten nemen, want de bedrijven zullen ongetwijfeld komen aanzetten met mogelijk jobverlies.
En dan is er nog de landbouwsector. Ook die moet eigenlijk zware inspanningen doen. Maar om de zaken niet nog moeilijker te maken, blijven de boeren voorlopig grotendeels gespaard.
‘De bedrijven kijken met iets te veel enthousiasme naar
de subsidiepotten’
ERIC WIEBES
Minister van Economische Zaken en Klimaat