Goedkopere Eurofighter en F-35 bieden kansen
Premier Charles Michel wil voluit investeren in Defensie. ‘En dat zijn geen loze beloftes.’ Voor de Franse Rafale lijkt een uitweg in de maak.
BRUSSEL I Het was anders verwacht, maar België was gisteren níét de risee op de eerste dag van de Navotop. ‘Ik hou er zelfs een positief gevoel aan over’, zei minister van Defensie Steven Vandeput (NVA). ‘De VS hebben duidelijk gemaakt waar het op staat. Behalve zijzelf zijn er maar zeven landen die doen wat ze moeten doen (ter waarde van 2 procent van hun bbp investeren in Defensie, red.). Twintig andere doen dat niet. Dat wil Trump snel anders zien, maar het is allemaal deftig gebleven. Hij is niet overgegaan tot naming and shaming.’
De Europese Navolanden maakten zich eerder deze week al sterk dat ze een pak meer geld zullen uitgeven aan Defensie en ook de Belgische regering klopt zich strijd lustig op de borst. Waar er van Vandeputs Strategische Visie oorspronkelijk slechts akte werd genomen, wordt ze nu volop uitgedragen. Niet alleen door de auteur, maar ook door premier Charles Michel (MR). ‘We hebben een einde gemaakt aan de systematische besparingen op Defensie, er wordt opnieuw geïnvesteerd. De vervanging van de F16’s, de nieuwe landvoertuigen, de mijnenjagers en de fregatten, de drones, dat zijn geen loze aankondigingen. Die procedures lopen. Doordat ons bbp stijgt, investeren we nominaal zelfs meer dan voorzien.’
Nadat er in een ongelukkige combinatie van persconferenties en interviews wrevel was ontstaan tussen Michel en Vandeput, zitten de twee weer op één lijn. ‘Ze hebben de situatie moeten “deconflicteren”’, is in hun entourage te horen. ‘Maar nu is de sfeer in de regering goed. Iedereen beseft dat er meer geld nodig is voor Defensie.’ De regering zit op een pad om de uitgaven te laten groeien tot 1,3 procent van het bbp in 2030. Veel minder dan Trump zou willen, maar meer dan de huidige 0,93 procent. Dat lukt alleen als de Strategische Visie helemaal uitgevoerd wordt, de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen inbegrepen. Met de verkiezingen in zicht rest er niet veel tijd om sereen een beslissing te nemen in dat heikele dossier. Mogelijk ligt het op tafel bij de laatste ministerraad eind deze maand.
Minder dan 3,6 miljard
Door Trumps onberekenbaarheid enerzijds en de Brexit anderzijds, blijft de zaak geopolitiek zeer gevoelig liggen. Maar voor het Franse aanbod buiten competitie lijkt wel een oplossing in de maak. Pro memorie: de Amerikaanse F35 en de BritsEuropese Eurofighter dienden een offerte in via de RFGP (Request for Government Proposal).
De Fransen gingen buitenom, met een politiek voorstel, waarin ze Rafales aanboden en voorstelden om samen met Duitsland het gevechtsvliegtuig van de toekomst te bouwen, de SCAF (Système de Combat Aé
rien Futur), richting 2040 of later. De Franse regering wil pas inkijk geven in alle informatie over de Rafales als er eerst een vertrouwelijkheidsclausule ondertekend wordt. Zowel Vandeput als Michel vreest echter dat ze op die manier in juridische problemen komen met de RFGP.
Met een juridisch advies dat ze vorig jaar inwon in de hand, wil de regering de Fransen uitleggen dat ze die handtekening echt niet kan plaatsten. Het gevolg zou dan zijn dat de optie om Rafales te kopen niet verder kan worden onderzocht. Om de Franse president Macron niet helemaal met lege handen achter te laten, doet één scenario hardnekkig de ronde. Dat begint bij de offertes voor de F35 en de Eurofighter. Beide producenten kwamen in hun best and final of
fer met een prijs die beduidend lager ligt dan de 3,6 miljard euro die de regering had voorzien. Dat creëert mogelijkheden. De rest van dat budget – er is sprake van ‘een paar honderd miljoen’ – zou dan anders gespendeerd kunnen worden, bijvoorbeeld aan het instappen in de SCAF.
In een interview met deze krant zei de Franse ambassadeur ClaudeFrance Arnould onlangs nog dat als de regering geen Rafales koopt, ‘ze zelf zal moeten afwegen of ze dan nog over voldoende middelen beschikt om mee in de toekomst en de SCAF te stappen’. (DS 1 juni) Met die onverwachte extra middelen zou dat dus kunnen. Politiek zou het een winwin zijn: goedkopere vliegtuigen én meewerken aan het Europese defensieverhaal van de toekomst. ‘Bijkomend voordeel: er moet op dit moment nog niet worden geïnvesteerd in de SCAF omdat die nog niet eens op de tekentafel ligt. Met de toezegging doe je dus een politieke geste, zonder dat het geld er ook meteen moet liggen’, zeggen bronnen dicht bij het dossier.
Toch blijft voorzichtigheid geboden. ‘Het klopt dat de offertes goedkoper uitvallen dan gepland. Maar op dat uitgespaarde geld heeft iedereen zijn oog al laten vallen’, is te horen in regeringskringen.
Politiek is er sprake van een winwinsituatie: goedkopere vliegtuigen én meewerken aan het Europese defensieverhaal van de toekomst