Van crisis naar ‘fantastic’ en ‘great’
Donald Trump heeft de Navotop niet in stilte verlaten, maar wel met een goed gevoel. Gezien zijn volgende stop, Moskou, is dat de Europese leiders veel waard.
BRUSSEL I De Navo heeft een doemscenario vermeden. Er was gisterochtend een lange crisisvergadering voor nodig en de Europese leiders moesten zich danig laten uitkafferen, maar de Amerikaanse president Donald Trump heeft de Navotop in Brussel met een tevreden gevoel verlaten. Hoe lang dat zal duren, is onmogelijk te voorspellen, maar het alternatief, dat hij gefrustreerd en misnoegd twitterend naar zijn ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin zou vertrekken, was een pak erger. ‘De Navo is versterkt en dat is een goed signaal vlak voor zo’n ontmoeting met Poetin’, reageerde minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR). ‘Vergeet het maar dat hij de Navo de rug zal toekeren, daar staan we ver van af.’
Maar eerst moest het dus stuiven. ‘Het was ongezien. Trump kwam veel te laat binnen op de vergadering over Georgië en Oekraïne en begon onmiddellijk heel het debat rond de budgetten over te doen’, zegt een aanwezige. Het ging er bijzonder hard aan toe. ‘Twintig minuten heeft hij geraasd! En met wat voor een taalgebruik’, zegt een verbouwereerde diplomaat die de gesprekken volgde. ‘Hij moet de kranten gezien hebben en plots het idee gekregen hebben dat hij niet genoeg had binnengehaald.’
Merkel op wandel
Trump eist dat iedereen 2 procent van zijn bbp aan Defensie uitgeeft, ten laatste vanaf volgend jaar, en 4 procent zou wat hem betreft nog beter zijn. Dit jaar zullen buiten de Verenigde Staten zeven landen dat halen, op voorwaarde dat er eufemistisch gerekend wordt. Ons land gaat in het beste geval naar 1,3 procent tegen 2030. ‘Trump heeft België niet speciaal geviseerd’, zegt Reynders diplomatisch. ‘Hij pakte iedereen aan. Hij had een lijst van alle landen en hoeveel ze uitgeven, en hij overliep die een voor een.’
‘Toen hij bij België aanbelandde zei hij dat “zelfs het gastland niet eens aan 1 procent geraakt”’, zegt een andere aanwezige. Ook Spanje en Frankrijk werden op de korrel genomen. Maar de Duitse bondskanselier Angela Merkel kreeg er het hardst van langs. Trump noemde haar woensdag nog een gijzelaar van Rusland, omdat Duitsland via de Nord Stream 2pijplijn Russisch gas importeert, ‘terwijl het van de Navo bescherming verwacht’. Trump sneerde dat het niet toevallig een Duitse exkanselier – Gerard Schröder – is die voorzitter is van het gasproject. Hij vindt dat Duitsland rijk genoeg is om vanaf morgen al 2 procent van zijn bbp aan Defensie uit te geven.
Overlijdensbericht Navo
‘Op een bepaald moment is een paar voormalige Oostbloklanden dat discours beginnen over te nemen. “Kijk maar naar wat er met de Krim gebeurd is”, riepen zij. Vanuit hun angst voor Rusland willen zij ook meer geld voor Defensie’, zegt een getuige. ‘Toen is Merkel beginnen rondwandelen in de zaal. Zij voelde dat Trump de Europese landen uit elkaar begon te spelen en greep in. Zij ging hier en daar korte gesprekken voeren, en kort daarna werd de vergadering in beperkte kring voortgezet.’
Vanaf dat moment kreeg de vergadering ook het etiket ‘crisis’ mee.
De buitenwereld was intussen gealarmeerd. Er gingen zelfs geruchten dat Trump dreigde om de 35.000 Amerikaanse soldaten uit Duitsland terug te trekken. Dat werd later stellig ontkend door premier Charles Michel (MR), maar toen plots een persconferentie van Trump werd aangekondigd, haastten alle aanwezige journalisten zich toch naar de zaal in de verwachting het overlijdensbericht van de Navo te horen voorlezen.
‘Tough’ en ‘great’
Maar niets daarvan, alles was
‘great’. ‘Het zijn twee fantastische dagen geweest. De vergaderingen waren een beetje “tough”, maar op het einde kwam alles goed’, opende Trump. ‘Er was echt een geweldige sfeer. De Navo is nu sterker dan twee dagen geleden.’ Hij klopte zich op de borst dat de andere landen fors meer gaan investeren. De Amerikaanse president sprak over
‘33 billion, maybe even 40’. ‘Jens
Stoltenberg (de secretarisgene
raal van de Navo, red.) zegt dat dit helemaal aan ons, aan mij, te danken is. He gives me total credit.’ De hele persconferentie leek voor binnenlands gebruik: ik, Donald Trump, heb de Navolanden eindelijk zover gekregen dat ze met veel meer geld over de brug komen.
Gelaten gastheer Michel
Na het vertrek van Trump kwamen de andere Navokopstukken een voor een bevestigen dat de Navo inderdaad ‘sterker is dan twee dagen geleden’. Niemand trapte na, Stoltenberg zei zelfs ‘dat we allemaal voelden dat de discussie over burden sharing niet afgerond was’. Maar ook: we hebben Trump helemaal niets nieuws gegeven. De bedragen waarmee hij uitpakte, waren al lang beslist. ‘Iedereen was akkoord om de uitgaven te verhogen, zoals in 2014 afgesproken, en iedereen heeft ermee ingestemd die toezeggingen na te komen’, zei de Franse president Emmanuel
Macron.
Ook premier Michel, gastheer van de top, reageerde gelaten. ‘Het is goed als je vrank en vrij met elkaar kan spreken. Maar deze beslissingen waren al genomen vóór de verkiezing van Donald Trump. Wij hebben al in 2014 beslist om meer te investeren in Defensie. Omdat het nodig is voor onze veiligheid. Of we daarmee naar 2 procent van het bbp voor Defensie gaan? ‘De conclusies van Wales zijn bevestigd. Daarin hebben we afgesproken om richting 2 procent te gaan.’ Heeft Trump dan überhaupt iets bereikt? ‘Iedereen zal nu alles in het werk stellen om dat te doen en waar mogelijk te versnellen.’
Of in de woorden van een aanwezige: ‘Het is zoals een kind dat in de supermarkt roepend en stampend op de grond gaat liggen omdat het zijn zin niet krijgt. Trump heeft zijn zin gekregen.’ Of hij is daar tenminste van overtuigd.
‘Hij pakte iedereen aan. Hij had een lijst van alle landen en hoeveel ze uitgeven. Hij heeft ze een voor een overlopen’
DIDIER REYNDERS (MR)
Minister van Buitenlandse Zaken
‘Het zijn twee fantastische dagen geweest. De vergaderingen waren een beetje tough, maar op het einde kwam alles goed’
DONALD TRUMP
Amerikaans president
‘Het is goed als je vrank en vrij met elkaar kan spreken. Maar deze beslissingen waren al genomen vóór de verkiezing van Trump’
CHARLES MICHEL (MR)
Premier
‘Twintig minuten heeft hij geraasd! En met wat voor een taalgebruik’
DIPLOMATIEKE BRON