Files nemen toe, maar we staan niet stil

Het aantal fileuren is ook in de eerste helft van dit jaar toegenomen. Alweer een record, blijkt uit nieuwe cijfers van mobiliteitsorganisatie Touring (DS 18 juli). Intussen is er in dit land niemand meer die de fileproblematiek minimaliseert. Uit eigen onderzoek in het kader van de campagne ‘Mobiele Maandag’ bleek dat zowat elke Vlaming erop aandringt om er iets aan te doen. Alleen bleek ook dat we vooral vinden dat de anderen hun gedrag moeten veranderen. In een mooie cartoon vraagt een schreeuwlelijkerd op de snelweg alle andere ‘filestaanders’ waarom zij niet met zijn allen de fiets nemen. Zo zitten we in elkaar.

Moet dat zo blijven? Neen, maar om dat te veranderen is – helaas, kunnen we als mondige burgers misschien vinden – een sterkere maatschappelijke sturing nodig. In de goederensector blijven we liever met gemiddeld nauwelijks halfvolle vrachtwagens rondrijden dan de beschikbare alter natieven te benutten. Er zijn bedrijven die het anders doen, die heel bewust met hun mobiliteit omgaan. Met veel respect kijk ik bijvoorbeeld op dat vlak naar een retailer als Colruyt. Maar waarom slagen we er niet in om met alle hightechmiddelen die er zijn een hogere bezettingsgraad, een grotere spreiding en vooral meer intermodaliteit in de logistiek te krijgen? Mijn collega’s van de binnenvaart en het goederenspoor staan te springen om hun deel van de oplossing te bieden.

Van salariswagens ...

Het personenverkeer dan. Laten we wel wezen: de beste verplaatsing is in veel gevallen de vermeden verplaatsing. Vandaar: laten we de Vlaamse Bouwmeester steunen in zijn pleidooi voor (stedelijke) verdichting en om maatschappelijke functies die we gaandeweg van elkaar gescheiden hebben weer bijeen te brengen.

We moeten met zijn allen de alternatieven voor het autosolisme uitbouwen

Mobiliteitsexpert Kris Peeters wijst op de perverse mobiliteitseffecten van onze omgang met salariswagens. Als je zo’n ding krijgt, gebruik je het. Zeker als daar ook een tankkaart bij hoort. Je zou kunnen verbieden om die salariswagen te gebruiken voor woonwerkverkeer, zoals een Nederlandse bank ooit deed. Gek? Ja, maar misschien wel effectief. Alleen wordt dat in België fiscaal afgestraft. Het is beter om eindelijk in te zetten op een fiscaal intelligent mobiliteitsbudget dat duurzame verplaatsingen bevoordeelt.

… naar het openbaar vervoer

Dat is één stap. Tegelijk moeten we met zijn allen de alternatieven voor het autosolisme uitbouwen. En ja, ik pleit hier voor de eigen winkel. Geef het openbaar vervoer alle kansen om een volwaardig alternatief te worden. In Zürich of Londen nemen ook bankiers en brokers de tram om naar hun werk te gaan.

De Union Internationale des Transports Publics berekende dat elke euro die in het openbaar vervoer wordt geïnvesteerd een economische return van 2,7 euro heeft. Belangrijke randvoorwaarde: je mag met het openbaar vervoer niet mee in de file staan. Want hoe onvoorspelbaar je tijdmanagement ook is wanneer je in je auto zit, van het openbaar vervoer wordt wel – en terecht – stiptheid en betrouwbaarheid geeist.

Er zijn ook alternatieven naast of in combinatie met het klassieke openbaar vervoer of de privéauto, zoals deelsystemen. Het maakt niet uit of het om deelauto’s, fietsen of scooters gaat. Digitalisering laat ons toe om slimme, duurzame combinatiemogelijkheden te maken. Aanzetten en initiatieven zijn er al, gelukkig. In het begin leek het misschien gerommel in de marge. Maar als we er samen voor gaan – overheden op alle niveaus, operatoren, techspelers, grote jongens en startups, de publieke en de privésector – zullen de statistieken van Touring er volgend jaar misschien beter uitzien.