MOET ER NOG ZAND ZIJN? JA, HET MAG WEER STUIVEN IN DE DUINEN
Negen hectare begroeide duin in de Westhoek wordt blank gezet, zodat wind en zand opnieuw hun werk kunnen doen.
DE PANNE I ‘Je moet erop plassen.’ Nou ... Goh. ‘Of wacht, ik heb nog water bij.’ Het is bakken in de duinen van De Panne, maar Reinhardt Strubbe (27) offert met een onuitputtelijk enthousiasme zijn laatste geut drinkwater op. ‘Zie je? Je denkt dat het dood en opgedroogd is, maar duinsterretjesmos beschermt zich tegen de hitte door te verschroeien. Valt er water op, dan wordt het meteen weer vochtig mos. Als kind plasten we er onze namen in.’
Maar we zijn twintig jaar ouder en dan doe je zoiets niet ongestraft. Duinenkind Reinhardt Strubbe is bovendien projectleider geworden bij het Agentschap voor Natuur en Bos. De komende jaren zal hij er mee voor instaan dat 8,6 hectare begroeide duin afgegraven wordt totdat wind en stuifzand opnieuw vrij spel krijgen. De werken beginnen normaal gezien volgend jaar. En geloof het of niet, maar zo’n zee van zand zal goed zijn voor de biodiversiteit.
Gigantische zandbak
streeppad …: allemaal beestjes en plantjes in de Westhoek die afhankelijk zijn van stuifduinen. Strubbe: ‘Ze hebben het zand onder meer nodig als groeibodem of om zich in te graven’, zegt Reinhardt Strubbe. ‘Als de wind bovendien vrij spel krijgt op het zand, ontstaan verschillende duintypes: witte duinen, grijze duinen, paraboolduinen met natte duinpannen … Daar doen dieren en planten hun voordeel mee.’
En de mens ook, trouwens. ‘Van collega’s die het nog meemaakten, hoorde ik dat dit gebied vroeger een gigantische zandbak was voor kinderen. Dat moet fantastisch geweest zijn. En behalve heel waardevol ook mooi: het is prachtig om zand te zien stuiven en kabbelen.’
Dat kabbelen en stuiven heeft bovendien een functie. De wind voert zo stukjes schelp mee van de zee en het strand. ‘En schelpen leveren kalk in de bodem, waar bijvoorbeeld het geel zonneroosje van kan profiteren. Als het zand niet stuift, spoelt de regen de kalk dieper in de grond, zodat planten er niet meer aan kunnen en je een andere vegetatie krijgt. Je ziet: het is een schitterend ecosysteem. En de tijd tikt, willen we er nog iets van redden.’
Opname voor westernfilm
In De Westhoek, nog altijd het grootste en oudste duinengebied van ons land, vormen de laatste plekken hete zandduin nochtans een moeilijk te verteren contrast met de kleurrijke en dichtbegroeide pannen verderop. Zijn ze bij ANB werkelijk zeker dat ze die groene struiken weg willen? ‘Ja, en ik beloof dat het prachtig Enkele jonge rugstreeppadden. wordt’, zegt Strubbe. ‘Voor alle duidelijkheid: we doen niet al het struikgewas weg, we leggen veeleer een mozaïek aan, zodat diersoorten zoals de nachtegaal zeker hun habitat behouden.’
‘In Europa zijn de voorbije decennia veel duinen met stuifzand overwoekerd door helmgras en duindoorn. Dat maakt ze eentonig. En dat terwijl vroeger in dit natuurreservaat honderd hectare stuifduin lag, een van de meest uitgestrekte van WestEuropa.’
Dat is vandaag bijna allemaal verdwenen. De boosdoeners van dienst: de klimaatopwarming (meer regen), de hoogbouw (minder wind) en de mens (te veel plantjes links en rechts om het zand uit de achtertuin te houden). Het valt amper te geloven dat het gebied in de volksmond ooit ‘de Sahara’ werd genoemd. ‘Ik hoorde dat ze hier zelfs eens delen van een westernfilm hebben opgenomen.’ Wedden dat die hun naam in het mos hebben geplast.
‘In Europa zijn veel duinen met stuifzand overwoekerd door helmgras. Dat maakt ze eentonig’ REINHARDT STRUBBE Projectleider bij Agentschap voor Natuur en Bos