Enige wat telt’
Geeks aantrekken Maar hoe pakt u zoiets concreet aan?
‘Adiv is – al zeg ik het zelf – goed in cyber. Wij trekken geeks aan. Die blijven nooit heel lang omdat ze elders veel meer kunnen verdienen – wij betalen ambtenarenlonen. Maar ze komen wel omdat ze graag op zoek gaan naar spionnen. We hebben een taskforce, geleid door een van onze reservisten. Die man heeft zijn consultancybedrijf tijdelijk on hold gezet. Samen met de Staatsveiligheid zijn we de structuur op poten aan het zetten.’
De Nederlandse krant NRC maakte deze week bekend dat Russische trollen na de aanslagen van 22 maart op Twitter in het Nederlands actief waren met hashtags als #islamiseengevaar. Hoe kun je dat voorkomen? Hoe ga je de Russen tegenhouden om op Twitter Filip Dewinter te promoten?
‘Het is onze taak die zaken te ontdekken. We kunnen afzenders blokkeren als dat wenselijk is. Concreet rapporteren wij onze bevindingen aan het Centrum voor Cybersecurity, dat rechtstreeks onder de bevoegdheid van de premier valt. Anderen moeten dan maar de beslissingen nemen over wat kan en mag. Dat is niet onze taak.’
‘Dat soort beïnvloeding is trouwens van alle tijden. De Duitsers strooiden in de Tweede Wereldoorlog ook pamfletten rond. Alleen zijn de technieken nu veranderd; ze zijn veel gesofisticeerder.’
U krijgt meer personeel, meer gesofisticeerde tools om op het internet te gaan. Maar veel zal dat niet helpen als uw dienst vierkant blijft draaien. Alle audits over Adiv sinds 2008 zijn vernietigend. Ook die van een paar maanden geleden.
‘Die audits gaan over de afdeling Counter Intelligence, dat zijn de burgers die bij Adiv werken. Dat is 10 procent van het geheel. Bovendien hebben zij een probleem aangekaart waarvoor ik begrip heb. Ze waren gefrustreerd omdat ze jarenlang bevolen zijn door militairen die na drie jaar weer weg zijn, terwijl zij nooit betrokken worden in het beleid. Maar ook bij de militairen was er wrevel. Wie naar Adiv gestuurd werd, werd daarna vaak over het hoofd gezien voor bevorderingen of benoemingen. Adiv werd jarenlang gezien als het zwarte gat. Je zat hier dus met twee gefrustreerde gemeenschappen. Maar we werken eraan. Ik heb sinds mijn aantreden een militair en een burger als assistent. Dat is een trendbreuk.’
Top secretlijn
Het Comité I heeft harde kritiek op Adiv geuit. Onder meer een ge brek aan structuur en niet genoeg wil tot samenwerking met de Staatsveiligheid.
‘Er zijn inderdaad nog andere problemen. Het kwam voor dat een bepaalde dienst aan ons vroeg “Kennen jullie persoon X?”, en dat van de ene afdeling van Adiv het antwoord “Niets te melden” kwam en van de andere “Oppassen, dat is een terrorist”. Dat kan niet meer: er moet een eenduidig onderbouwd antwoord van de dienst komen. Dat lijkt evident, maar dat was het dus niet.’
‘Wat die samenwerking betreft, zal ik heel duidelijk zijn. Het enige wat voor mij belangrijk is, is de veiligheid van België. Adiv werkt niet meer op een eiland. Er is een need to share. Dat is een stijlbreuk na dertig jaar geheimhouding. Nu moet iedereen alles delen. Wij hadden tot voor kort geen top secretlijn naar Staatsveiligheid. Nu gaat alles wat top secret is meteen naar daar.’
‘De oude uitvlucht dat sommige buitenlandse diensten alleen willen dat hun info naar Adiv gaat en niet naar de Staatsveiligheid, is onzin. Ik hoor buitenlandse diensten alleen maar zeggen dat hun info “voor België” is.’
Waarom dan geen fusie tussen beide diensten?
‘Er is maar één land met maar een geheime dienst en dat is Luxemburg. Alle landen van onze grootte hebben twee diensten: een burgerlijke en een militaire. Er zijn dingen waarin militairen beter zijn. Inlichtingen verzamelen over militaire operaties waar onze troepen actief zijn, in Mali bijvoorbeeld. Dat is onze corebusiness. Overigens, het werk van Adiv wordt in buitenland uitermate geapprecieerd.’
Waar liggen voor u de prioriteiten van Adiv?
‘Het werk van de inlichtingendiensten is ingewikkelder geworden. Vroeger was het wij tegen de Russen. Nu heb je terreur, de Russen, de Chinezen, Turkije, Rwanda, Congo. De Russische inmenging is een prioriteit, net als de foreign terrorist fighters en de toestand in de Sahel. Onze jongens zitten in Mali. In buurland Burkina Faso is de politieke toestand wankel. En de Grote Meren zullen altijd een prioriteit blijven. Wij hebben daar historische kennis. Wij hebben ons netwerk. Andere inlichtingendiensten, ook van grote landen, vragen naar onze mening over de toestand in Congo, Rwanda, Burundi. Dat is belangrijk. In de inlichtingenwereld is het geven en nemen.’
‘Iedereen beseft dat alleen werken geen optie meer is – zelfs de VS, en die hebben een dienst met 20.000 man. Terrorisme heeft echt voor een verandering in de mentaliteit gezorgd.’ Zes weken lang laat De Standaard zich inspireren door de zomer en zijn kracht om dingen te veranderen. De reeks duikt elke week in een nieuw thema: Genieten, Gezondheid, Herbronning, Vrijheid, Verandering en Zintuigen. In het weekend krijgt u telkens een bijzonder reisverhaal.
In de derde week staat ‘herbronning’ centraal met veel aandacht voor dé actuele hype in toerisme, het ‘transformationele’ reizen. We gaan op bezoek bij een druïde en trekken op bushcraftkamp, ontdekken dat je ook kunt herbronnen door het duister in jezelf te zien, en lezen met u een hele bibliotheek reisboekenopmaat. Tot slot bezoeken we architect Wim Cuyvers in de Jura. Elke dag in de krant en online