DE WEERBARSTIGE WERKELIJKHEID

Voetbal en beleggen hebben veel met elkaar gemeen. Het gaat in beide gevallen om winst en verlies. Er gaat heel veel geld in om. Miljoenen mensen houden zich ermee bezig. En zowel op de beurs als op het voetbalveld wordt de gang van zaken bepaald door een complex kluwen van factoren.

Het is dan ook geen toeval dat ook analistenteams van grote zakenbanken zich om de vier jaar buigen over de vraag wie er wereldkampioen voetbal wordt. Ze gebruiken daarbij dezelfde technieken als bij aandelenanalyse. Aan de hand van re sultaten uit het verleden, waarderingsmodellen en kansberekeningsmethodes proberen ze in te schatten welke teams de kwaliteiten hebben om het beter te doen dan de andere.

De verliezer was dit jaar de Zwitserse bank UBS, die er prat op ging tienduizend verschillende scenario’s te hebben doorgerekend en Duitsland als favoriet voor de beker naar voren schoof. De kans dat Kroatië tot de finale zou doordringen, werd door UBS op minder dan 1 procent geraamd. Goldman Sachs beweerde zelfs 1 miljoen verschillende variaties te hebben berekend, gebruik makend van machine learning. De bank kwam uit op een finale tussen Duitsland en Brazilië, waarbij die laatste zou zegevieren.

De winnaar was het Japanse Nomura, dat Frankrijk als meest waarschijnlijke wereldkampioen had aangewezen. Het model dat Nomura gebruikte, combineerde de transferwaarde van de spelers, de dynamiek van de ploegprestaties en de historische resultaten.

Je kan je afvragen of de gretigheid waarmee aandelenanalisten zich op voetbaltoernooien storten, wel verstandig is. Van de zes banken die zich eraan gewaagd hebben, slaan er vijf een slecht fi guur. Goede reclame voor hun aandelenanalyse is dat niet. Wat die voetbalrapporten vooral onthullen, is hoe weerbarstig de werkelijkheid kan zijn en hoe betrekkelijk de voorspellende waarde van statistische modellen is. Dat geldt voor voetbal, maar evengoed voor de aandelenmarkten.

Voetbal ontleent veel van zijn aantrek kelijkheid aan de onvoorspelbaarheid van het spel en in zekere zin geldt voor de aandelenmarkt hetzelfde. Net als bij de prestaties van voetbalteams, spelen toevalligheden en onvoorspelbare factoren ook bij de aandelenrendementen een grote rol. Voorvallen zoals het dieselschandaal bij Volkswagen, het Radialfiasco bij Bpost of de listeriacrisis bij Greenyard zijn door geen enkele analist te voorspellen.

Dat Nomura het dit keer bij het rechte eind had, zegt dan ook niet zoveel over de kwaliteit van het analistenteam, of van de gebruikte modellen. Die modellen gaan uit van waarschijnlijkheden. En het

Van de zes analistenteams van grote banken die een gokje op het WK voetbal gewaagd hebben, slaan er vijf een slecht figuur

is niet omdat een zeer onwaarschijnlijk scenario – Kroatië dat de finale haalt – werkelijkheid is geworden, dat het model niet deugt.

Elke week winnen mensen de lotto, hoewel de kans dat net zij het zouden worden op voorhand extreem onwaarschijnlijk was. Zo is het ook bij beleggen. Wie op de beurs een fortuin verdient, is niet noodzakelijk een goede belegger, maar heeft waarschijnlijk gewoon veel geluk gehad.