Bagdad herleeft met grijze deals
Nu IS er verjaagd is, leeft Bagdad op. Maar de armoede en werkloosheid blijven er hoog. Want de bloei hangt nauw samen met corruptie.
BAGDAD I Mustangs en Maserati’s rijden door de straten van de Bagdadse wi jk M ansour. Luxerestaurants zitten vol me t waterpijp rok ende mannen en bli jven tot na middernacht open. De honderden wegen die zi jn heropend, de hoge muren die worden verwijderd en het beperken van de controleposten – het zijn belangrijke indicatoren: Bagdad leeft op sinds de veiligheid is verbe terd na he t verslaan van de terreurgroep Islamitische Staat.
Nu de oliepri js ook nog sti jgt, krijgt de economie alle kansen om uit het dal te kruipen. Maar bij de recente parlementsverkiezingen stond de roep om banen voorop, na die om corruptiebestri jding. Onder terreurslachtoffers is de armoede groot. H oewel het ene na het andere luxe winkelcentrum met westerse merk en opent, wordt er behalve hotels en dure appartementsblokken nog nie t veel gebouwd in Bagdad, een stad met negen miljoen in woners.
Witwassen
Volgens sommigen is de ople ving het gevolg van de recessie in de Koerdische regio, waar de economie k ortgeleden nog me t 10 procent groeide, toen he t in Bagdad onveilig was. De oorlog tegen IS, de opvang van ontheemden en de ruzie met Bagdad na het Koerdische onafhankelijkheidsreferendum van september veroorzaakten er een terugval. De Koerdische overheid k on nie t eens haar ambtenaren be talen.
En nu k omen de buitenlandse restaurants, in vesteerders, banken en bedri jven uit K oerdistan naar Bagdad. Temeer omdat zij als gevolg van de ruzie verplicht zi jn zich in de hoofdstad te registreren, beaamt operations manager Ali Awzer van de Libanese k eten Shakespeare, die binnenk ort een derde restaurant in victoriaans Britse stijl opent in Bagdad. ‘Erbil is dood’, zegt hij over de K oerdische hoofdstad, waar hi jzelf een tijdlang werkte. ‘Mensen kochten daar auto’s, gingen er winkelen en wilden er wonen. Maar ze komen nu allemaal terug .’
Volgens hem is er van wege de wederopbouw geld in Bagdad; dat zie je aan de komst van het automerk Audi of grote Libanese banken als Blom, meent hi j. M aar ondanks de M aserati’s zie t voorzitter Sardar H assan van T oyota Irak de autoverk oop nauweli jks stijgen, vertelt hij in zijn kale kantoor boven de showroom in Bagdad. ‘Dat komt deels door de grijze import. Mensen halen hun wagen zelf uit he t buitenland, bi jvoorbeeld om geld wit te wassen. ’
Corruptie is een terugk erend probleem in de Iraakse economie en H assan dring t aan op overheidsregulering. Maar ook op het creëren van banen, waaraan hi j wil bi jdragen door onderhoudsafdelingen op te ze tten – een
‘Erbil is dood. Mensen kochten daar auto’s, gingen er winkelen en wilden er wonen. Maar ze komen nu allemaal terug’
nieuw fenomeen in Irak, waar Toyota de automarkt beheerst. Ook spreekt hi j de hoop uit dat de autoindustrie terugkeert in Irak. ‘Als we autoonderdelen zouden maken, levert dat banen op.’
Smeergeld
Het herstel van de industrie is ook he t stokpaardje van J affer Yassin, een zakenman in de landbouw en veeteelt, die is gevestigd in een historisch pand in Bagdad dat ooit door Iraakse Joden is gebouwd. Onder de Amerikaanse bezetter zijn in 2003 bijna 25.000 bedrijven gesloten. Die moe ten worden herstart, zegt hij. De zuivelindustrie verdween. Yassin wil die nieuw le ven inblazen, maar zijn projec t me t N ederlandse steun k omt maar nie t van de grond.
Opnieuw is corruptie he t probleem. Wat er nog is aan industrie, kan de conc urrentie me t goedkope produc ten uit I ran en T urkije niet aan. ‘ We stelden invoer
ALI AWZER Operations manager Libanese keten Shakespeare
‘Mensen halen hun zwart geld terug uit het buitenland dat ze hadden weggesluisd vanwege de slechte veiligheidssituatie’
JAFFER YASSIN Zakenman
rechten voor, maar de importeurs betalen bagshees of smeergeld om eronderuit te komen’, zucht hij.
Toch is de situatie in Bagdad voor zakenlieden altijd nog beter dan die in Koerdistan, zegt hij, en dat verklaar t deels ook de bloei. ‘Iraakse en buitenlandse in vesteerders zijn daar afgehaakt omdat de KDP , de grootste par tij, steeds een belang van 30 procent opeist. Hier in Bagdad gaat het alleen om smeergeld en percentages van contracten; dat is nog te overzien.’
Volgens hem is de ople vende economie vooral te dank en aan het vertrouwen van Irakezen in de inmiddels demissionaire premier Abadi – waardoor corruptiegeld wordt uitgegeven in plaats van opgepot. ‘ Mensen halen hun geld terug uit het buitenland dat ze hadden weg gesluisd van wege de slechte veiligheidssituatie en vaak uit corruptie afkomstig is. Ze witten hun zwar t geld en de economie vaart er wel bi j.’