Hoe Tommelein zich aan de stookolieketel verbrandde
De intrekking van het Vlaamse verbod op nieuwe stookolieketels vanaf 2021 is geen ‘verduidelijking’, maar een bocht die nog zal nazinderen.
‘Vlaanderen moet ambitieus zijn.’
(Geert Bourgeois, 21 juli)
Op zaterdag kondigt de Vlaamse regering aan dat er in 2021 een algemeen verbod komt op de verkoop van nieuwe stookolieketels. Wanneer na de persconferentie opgemerkt wordt dat het interfederale energiepact daarvoor pas 2035 als datum vooropstelt, antwoordt regeringsleider Geert Bourgeois (NVA) ‘dat Vlaanderen ambitieus moet zijn’. Ook minister van Energie Bart Tommelein (Open VLD) bevestigt via een persbericht het verbod.
‘Het belooft een hete herfst te worden. Wordt ongetwijfeld vervolgd.’ (Brafco, 22 juli)
Zondag trekt brandstoffenfederatie Brafco fel van leer. De Vlaamse beslissing kwam er ‘zonder enig overleg met de sector’. Bovenstaande twee zinnen uit het persbericht zullen profetisch blijken. Maandag staan de kranten er vol van: ‘De beslissing van de Vlaamse regering treft een vijfde van de gezinnen’, kopt deze krant. ‘We zagen het draagvlak voor een energieomslag zienderogen kleiner worden’, valt nu in liberale hoek te horen. Toch houdt het kabinetTommelein maandag zijn communicatie aan: ‘We hebben geen andere keuze. Dit is de weg die we moeten gaan.’
‘Er komt in 2021 dus nog geen algemeen verbod op de verkoop.’
(kabinetTommelein, 23 juli)
Tot maandagavond, kwart voor tien. ‘Tommelein verduidelijkt’, klinkt het in een onverwacht persbericht: er komt vanaf 2021 alleen een verbod op stookolieketels bij nieuwbouw en ingrijpende energetische renovaties. Een communicatiefout, geen bocht, wordt er gezegd. Dat is ook de boodschap die Tommelein heeft voor Johan Mattart, de directeur van Brafco, met wie hij een halfuur voor het persbericht de deur uitgaat, aan de lijn hangt. Mattart legt uit dat de sector ook van fossiele brandstoffen af wil, maar werkt aan duurzame vloeibare alternatieven, iets waar Tommelein oor naar heeft. Het persbericht komt er zonder overleg met de coalitiepartners, wat leidt tot geknarsetand. Maar dat hoeft niet, meent Tommeleins kabinet, ‘want we hebben niks veranderd aan het energieplan’.
‘Communicatie is niet mijn slechtste kwaliteit.’
(Tommelein, 24 juli)
Dat blijft ook de boodschap van Tommelein dinsdagochtend tijdens een radiointerview. In het goedgekeurde energieplan staat inderdaad: ‘We laten de uitfasering van stookolie en steenkoolketels voor nieuwbouw en ingrijpende energetische renovatie ingaan op 2021.’ Maar, vervolgt Tommelein, Vlaanderen heeft de ambitie om sneller te gaan dan 2035 voor een algemeen verbod. ‘Ook dat staat in het plan’, klinkt het.
Maar hij citeert de tekst op zijn minst onvolledig. Er staat immers: ‘In het kader van de uitvoering van het interfederaal energiepact wordt aan de federale regering gevraagd om het verbod op de verkoop en de plaatsing van stookolieketels te voorzien vanaf 2021.’ De Vlaamse regering besliste dus wel degelijk een algemeen verbod te willen tegen 2021.
‘Dit is federale materie.’ (KabinetTommelein, 25 juli)
Bijkomend argument van Bart Tommelein voor de intrekking: Vlaanderen heeft eigenlijk niet de bevoegdheid voor productnormering. Maar ook voor andere Vlaamse maatregelen is samenwerking met andere overheden noodzakelijk, benadrukt een coalitiepartner. ‘Dit energieplan is
Ondanks alles staat in het Vlaamse energieplan nog altijd de intentie om stookolieketels vanaf 2021 te verbieden
net een bijdrage van de Vlaamse regering aan de federale regering.’ Bovendien is het moeilijk denkbaar dat het federale niveau, dat voor eind dit jaar de inspanningen van België aan Europa moet overmaken, een deelstaat zou verhinderen ambitieuzer te zijn. Daarenboven zitten de Vlaamse meerderheidspartijen ook in de federale regering.
‘Die zin staat er wel in, maar daarmee is het verbod er natuurlijk nog niet.’
(kabinetTommelein, 25 juli)
Ondanks de communicatie van Tommelein staat in het Vlaamse energieplan dus nog steeds de intentie om stookolieketels vanaf 2021 te verbieden. Op de vraag aan zijn kabinet of die passage nog geldt, komt na aandringen het bovenstaande antwoord. ‘De Vlaamse regering vraagt wel om sneller te gaan’, klinkt het voorts. Maar als ze kan vragen om het verbod te vervroegen, waarom dan niet vanaf 2021, zoals afgesproken?
‘Tommelein heeft 2021 losgelaten.’
(coalitiepartner, 25 juli)
Dat meestercommunicator Tommelein voorlopig ontsnapt aan veel heisa, dankbaar geholpen door de aandacht voor het federale begrotingsakkoord, beseffen ze bij de coalitiepartners van Open VLD. Alvast één ervan berust in het uitstel. ‘Tommelein heeft zijn communicatie bijgestuurd om 2021 los te laten als datum’, klinkt het. ‘Nu zullen we bekijken, in overleg met het federale niveau, welke timing haalbaar is.’ Zo lijkt het erop dat het energieplan wel degelijk is aangepast.