Ondergronds meer ontdekt op Mars
Elke onderzoeker hoopte erop en radarbeelden lijken het nu te bevestigen: er zou vandaag nog vloeibaar water zijn op Mars – een basisvoorwaarde voor het bestaan van levende wezens.
BRUSSEL I Een internationale ploeg van 22 onderzoekers heeft zich over de signalen van Mars Express gebogen en hun conclusie is duidelijk: dit moet vloeibaar water zijn. Dat rapporteren ze in het wetenschappelijk toptijdschrift Science, dat de resultaten vervroegd vrijgaf.
De jongste jaren is steeds duidelijker geworden dat er vroeger veel vloeibaar water – oceanen – aanwezig moet zijn geweest op Mars, en dat er vandaag nog sporen van waterdamp in de atmosfeer zitten en hier en daar ijs aan het oppervlak. In de ijskappen op de polen, bijvoorbeeld, hoewel die ook deels bestaan uit ‘droog ijs’, bevroren koolstofdioxide.
Er zijn vermoedens dat er hier en daar op goed gerichte hellingen in de zomer wel eens wat vloeibaar water sijpelt. Maar een meer, dat is toch wat anders. Het bevindt zich anderhalve kilometer onder de ijskap van de Planum Australe, dicht bij de zuidpool van Mars. Het meer heeft een diameter van zo’n 20 kilometer. Dat leiden de onderzoekers af uit de metingen van Marsis, de boordradar van de satelliet Mars Express. De metingen werden gedaan tussen mei 2012 en december 2015, dus de vorsers hebben hun tijd genomen om alternatieve verklaringen uit te sluiten.
Ze vonden een duidelijk afgelijnd, sterk reflecterend gebied. Het signaal lijkt goed op dat van aardse meren onder het ijs van Groenland en Antarctica. Door wrijving, druk en weglekkende aardwarmte ligt onder aardse gletsjers wel vaker een laagje water. De onderzoekers wisten dus op voorhand welk soort signaal ze van water onder het ijs van Mars konden verwachten, maar dan nog moet je heel zeker zijn dat je jezelf niet bedriegt. Want elke onderzoeker hoopt diep vanbinnen dat er ook vandaag nog vloeibaar water op Mars is, omdat vloeibaar water een basisvoorwaarde is voor het bestaan van levende wezens. Maar het kan niet de bedoeling zijn dat die hoop je oordeel vertroebelt.
Ook kleinere meertjes?
Hoe kan de radar signalen van vloeibaar water oppikken als de temperatuur op die plaats ergens rond 68 graden ligt? Het gesteente op Mars bevat oplosbare zouten van magnesium, calcium en natrium. Het eindresultaat is dus eerder pekel dan water. Pekel bevriest pas bij beduidend lagere temperaturen dan water – daarom strooien we in de winter zout op onze wegen – en het meer zou daardoor tot 74 graden vloeibaar blijven. Radarsignalen voor vloeibaar water zijn dus mogelijk.
Marsis kan niet veel scherper kijken dan met een resolutie van 3 à 5 kilometer, dus kleinere meertjes ontsnappen voorlopig aan detectie. De onderzoekers sluiten niet uit dat die er zijn.
De ijskap waar ze eerst doorheen moesten kijken, bevatte 10 tot 20 procent stof, maar ze was gelukkig weinig gelaagd. Het zijn net de grensvlakken tussen twee verschillende materialen die radarweerkaatsing opleveren. De radar ging 29 keer over het gebied en liet telkens opnieuw dezelfde sterk oplichtende zone zien. Een zoutmeer.
Het gesteente op Mars bevat oplosbare zouten van magnesium, calcium en natrium. Het eindresultaat is dus eerder pekel dan water