Als de hele wereld samenkomt in Boom
Hoe Tomorrowland een cultuurclash vermijdt
Iedereen gaat er met iedereen op de foto, maar soms willen culturen weleens clashen op Tomorrowland. De festivalorganisatie moet dan proefondervindelijk bijsturen. ‘Aan het hoofdpodium wapperde een vlag die voor de Chinezen het equivalent bleek van een hakenkruis.’
In de Schorre in Boom worden vandaag voor het tweede weekend op rij 200.000 mensen uit alle uithoeken van de wereld verwacht, voor het ‘feest van de liefde’ dat Tomorrowland heet. Het festival stelt opnieuw alles in het werk om iedereen op en naast het terrein een fijne tijd te bezorgen met een vlekkeloze organisatie.
Maar als je de wereld in je achtertuin verzamelt, moet je ook weleens brandjes blussen. ‘Wij kennen de gevoeligheden van de festivalgangers niet altijd’, zegt persverantwoordelijke Debby Wilmsen. ‘Alle nationaliteiten uit alle werelddelen zijn hier vertegenwoordigd.’ Elk jaar leidt dat onvermijdelijk weleens tot een cultuurclash.
‘Vooral religieuze verwijzingen liggen gevoelig. Zo hebben we het Boeddhapodium in 2014 weggehaald’, vertelt Wilmsen. ‘Er bleven maar mails toekomen van Aziaten die ons, weliswaar beleefd, lieten weten dat ze het moeilijk hadden met dat beeld. Het is een heilige figuur, dus hebben we dat podium uit respect opgeborgen. We zouden ook niet moeten proberen om een levensgrote Christus aan het
kruis te bevestigen aan onze podia.’
Sexy nonnen
‘Toen we met Tomorrowland naar de Verenigde Staten trokken, werd al snel duidelijk dat je in Atlanta met katholieken niet de spot wilt drijven. Onze Chapel of Love, een ludiek opgevatte danskapel met sexy nonnen, was daar een absolute no go. In België maakte niemand daar een punt van – al is de kapel door de hertekening van het terrein er ook in Boom niet meer bij.’
Deze editie stappen wel zestien ‘People of Tomorrow’ op Dreamville (de camping) in het huwelijksbootje. ‘Maar dat is een onofficiële ceremonie, vergelijkbaar met trouwen in Las Vegas.’
‘Als persverantwoordelijke heb ik me bij een van die huwelijken ook wel mispakt. Ik had een Chinese nieuwsploeg uitgenodigd en stond er totaal niet bij stil dat er een homokoppel trouwde. “Dit kunnen wij echt niet filmen en uitzenden in China”, zeiden ze me toen. Ze hebben op de volgende trouw, van een heterokoppel, gewacht. In België sta je daar niet bij stil, maar ook binnen de internati onale media heersen anderen normen en waarden.’
Vlaggen kunnen dan het favoriete attribuut zijn op Tomorrowland, met de lading die ze dekken is het oppassen geblazen. Fans van het dancelabel Bonzai haalden zich vorig weekend de woede van de Chinezen en Koreanen op de hals door met hun vlag te wapperen aan het hoofdpodium. MC Reign droeg ook een Tshirt van het label. Bleek dat het Bonzailogo gebaseerd is op de Japanse Rising Sunvlag. Voor de Chinezen en Koreanen is dat het equivalent van een hakenkruis. De Rising Sun werd door het imperialistische Japan gebruikt tijdens het kolonialisme en de Tweede Wereldoorlog. Daarna werd het geadopteerd door Japanse zelfverdedigingstroepen en neonazi’s. ‘Bonzai is al 25 jaar een Belgisch dancelabel, maar hier stond niemand erbij stil.’
In 2014 ontstond een internetrel toen op beelden van de Freedom Stage de vlag van IS herkend werd. ‘Dat hebben we ook mogen rechtzetten’, zegt Wilmsen. ‘Het internet ontplofte. Het bleek de vlag van SaoediArabië te zijn, met dat zwaardje. Die vlag is donker groen en viel op het beeld donkerder uit. Dan moeten wij internationale statements maken.’
Scandinavische naaktlopers
Ook binnen Europa zijn er cultuurverschillen. ‘Onze crew op Dreamville signaleert regelmatig Scandinavische naaktlopers. Vooral de Zweden en de Finnen hebben een heel ander idee over naakt dan wij. Dat is dus even wennen voor de crew wanneer die mensen naakt in de douches en op het terrein verschijnen. Op een festival waar alle culturen en religies verzameld zijn stellen we ons dan wel de vraag of dat kan.’
De naturisten hoeven zich voorlopig geen zorgen te maken. Vrijheid, blijheid blijft het motto. ‘We kijken uiteraard wel toe op strafbare feiten. Nederlanders krijgen hier geen uitzondering om marihuana te roken. De Belgische wetgeving geldt overal.’ Wat religieuze symbolen betreft is het festivalreglement intussen ook formeel: die zijn niet toegelaten. Geen hoofddoeken, geen Tshirts met religieuze propaganda.
Als organisatie houden we natuurlijk zo veel mogelijk rekening met de wensen van de festivalgangers: we voorzien koosjere gerechten op de Israëlische vluchten, zelfs koosjere hotels. Er is ook halal eten, net als vegetarisch en veganistisch. Maar conflicten wegens uiterlijke kenmerken willen we vermijden. Iemand die een Tshirt draagt met een haatdragende boodschap kan worden geweigerd. Ook voetbalshirts van clubs zijn verboden. Een Rode Duivelsshirt kan, maar clubshirts als die van Anderlecht of Manchester United zouden agressie kunnen opwekken.’
Zo predikt Tomorrowland in de marge zijn eigen religie van peace
and love. ‘De People of Tomorrow geloven dat je honderd procent van het leven kunt genieten zonder compromissen te maken’, staat op de website te lezen. Wij zijn verantwoordelijk voor de generatie van morgen en respecteren elkaar en Moeder Natuur.’
‘Ik merk dat mensen de strenge restricties die soms in hun land gelden hier van zich afschudden’, besluit Wilmsen. ‘Ze kijken met een open blik naar de wereld. Palestijnen die verzoenend met Israeli’s op de foto gaan: dat gebeurt hier ook.’
Op Tomorrowland zijn hoofddoeken en andere religieuze symbolen verboden, maar ook shirts van voetbalclubs