IS laat opnieuw zijn bloedige tanden zien
De zware aanslagen in ZuidSyrië en Pakistan woensdag tonen dat Islamitische Staat nog lang niet helemaal weg is. ‘Zulke terreurgroepen zijn veerkrachtig, al komen ze nooit meer terug op dezelfde grote schaal.’
BEIROET I Strijders van Islamitische Staat vielen woensdag in ZuidSyrië de stad Suweida en enkele omliggende dorpen aan. De dodentol stond gisteren rond de driehonderd, onder wie 135 burgers en 111 regeringsgezinde soldaten. Voor Suweida was het een bruusk ontwaken. De stad wordt overwegend bewoond door de Druzische minderheid, die zich in het Syrische conflict grotendeels neutraal heeft proberen op te stellen.
De tijden dat IS bijna de helft van het Syrische grondgebied controleerde, zijn sinds vorig jaar voorbij. Met de verovering van Raqqa in oktober 2017, door de overwegend Koerdische Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) gesteund door een internationale coalitie, verloren de jihadisten ook hun ‘Syrische hoofdstad’. Van Abu Bakr alBaghdadi, de Irakees die zichzelf in 2014 tot ‘kalief’ promoveerde, is sinds een geluidsopname in september 2017 niets meer gehoord.
Te lang slapende cellen
De terreurgroep bezet nog wel enkele plekken in het zuiden, het noorden en de oostelijke woestijn van Syrië. Behalve over die resterende militaire bolwerkjes beschikt IS ondanks zijn enorme verliezen ook over ‘slapende cellen’ in de rest van Syrië en in Irak. Dat stond althans dit voorjaar in een wekelijkse ISnieuwsbrief, waarin die cellen werden opgeroepen opnieuw terroristisch actief te worden. IS gaf zelf toe dat sommige cellen misschien wat te lang waren blijven slapen.
Met aanslagen, kidnappingen en hinderlagen moest de organisatie weer boven water komen, aldus de nieuwsbrief. ‘Ik geloof dat we het volle potentieel van de ondergrondse opstand van IS na zijn territoriale ondergang nog niet hebben gezien’, schreef ISexpert Hassan Hassan al in april. ‘Met zulke nieuwe tactieken kan IS nog veel schade aanrichten.’
Dat bleek deze week ook in het verre Pakistan, waar een zelfmoordterrorist zich tijdens de parlementsverkiezingen woensdag opblies nabij een stembureau. De voorlopige dodentol staat er op 32. Op het hoogtepunt van zijn ‘succes’ in 2014 en 2015 zwoeren tientallen jihadische groeperingen in het MiddenOosten, Azië en bij een stembureau, opgeëist door IS, kostte er woensdag aan 32 mensen het leven.
‘In Afghanistan doet IS nu de
Taliban concurrentie aan. We zien ook ISgetrouwe groepen in landen
als Libië of Mali. Ze staan eigenlijk het zwakst in de landen waar ze vroeger het
sterkst stonden’ MOHANAD HAGE ALI Carnegiedenktank
Afrika trouw aan kalief AlBaghdadi. Ook in Pakistan eiste IS de aanslag op.
‘In hun hartland in Irak en Syrië staat IS onder enorme druk, maar helemaal weg zijn ze niet en ze hebben vroeger al getoond
veerkrachtig te zijn’, zegt onderzoeker Mohanad Hage Ali van de Carnegiedenktank in Beiroet aan De Standaard. ‘Hun netwerken voor financiering en rekrutering zijn nog in intact, al werken ze natuurlijk niet meer op dezelfde schaal als vroeger.’
‘Daarnaast hebben ze zich in de voorbije jaren geïnternationaliseerd. We merken ook dat ze soms mankracht verhuizen naar die verder gelegen gebieden. In Afghanistan doet IS nu de Taliban concurrentie aan. We zien ook ISgetrouwe groepen in landen als Libië of Mali. Ze staan eigenlijk het zwakst in de landen waar ze vroeger het sterkst stonden. De lokale bevolking in OostSyrië en WestIrak heeft immers enorm geleden onder het ISkalifaat.’
Heropleving?
Hage Ali ziet IS niet meer terugkomen ‘op de oude grote schaal’, maar sluit een gedeeltelijke heropleving niet uit. ‘De regio kampt nog altijd met dezelfde problemen. Autoritarisme, schurkenkapitalisme, frustratie en de hoge jeugdwerkloosheid zijn niet weg. Maar ik ben niet zeker of een bepaalde extremistische groep zich nog in dat gat kan wringen. Ook vreedzaam protest en burgerbewegingen zijn opnieuw aan een opmars bezig in de regio.’
In Europa en het bredere Wes ten lijkt IS ook over zijn hoogtepunt heen sinds de bloedige aanslagen in Parijs en Brussel in 2015 en 2016. Het belet de terreurgroep niet om van zich te laten horen wanneer het haar uitkomt. Toen zondag de 29jarige Faisal Hussain in het Canadese Toronto een jonge vrouw en een meisje van tien doodschoot, was het ‘ISpersbureau’ Amaq er als de kippen bij om ook dat bloedvergieten op te eisen. Volgens de familie van Hussain leed de schutter al zijn hele leven aan psychoses en depressies, de Canadese politie vond voorlopig geen enkele materiële of onlinelink naar de terreurgroep.