Leven op Jupitermaan bereikbaar

Als er op de Jupitermaan Europa leven is, dan zouden we er een centimeter onder haar ijskorst al sporen van moeten kunnen vinden.

We weten al een tijdje dat Europa, een maan van Jupiter, bedekt is met een ijskorst met daaronder een oceaan: omstandigheden die gunstig zijn voor het ontstaan van leven. We weten ook dat af en toe water van die oceaan via spleten en scheuren naar buiten lekt, en deels als damppluimen het heelal in verdwijnt. Wat betekent dat we niet door kilometers ijs moeten boren om een kijkje te nemen in die oceaan. Maar we weten ook dat Europa bestookt wordt door intense straling rond Jupiter, die omhooggekomen biologisch materiaal al snel zou kapotmaken.

Hamvraag: hoe diep in het ijs reikt die straling? Nasavorser Tom Nordheim en twee collega’s bestudeerden hoe elektronen en protonen zich gedragen in het magneetveld rond Jupiter. Die blijken vooral in te slaan in de evenaarszone van Europa. Maar dichter bij de polen zijn zones waar het al bij al nog meevalt. Een centimeter ijs zwakt daar de intensiteit van de straling al voldoende af om nog herkenbare resten van aminozuren te vinden. Aminozuren zijn belangrijke bouwstenen van levende wezens. Dat maakt de bouw van een satellietmetboor haalbaar, zeggen ze in Nature Astronomy.

Al moet je niet hopen om aan het oppervlak levende wezens aan te treffen, vult een commentaarstuk in het blad aan. Aminozuren kunnen zo’n 75 miljoen gray aan gecumuleerde straling slikken eer ze kapotgaan. De hardste aardse microbe, Deinococcus radiodurans, sterft al bij vijfduizend gray. De sterkste meercellige, het wespje Habrobracon hebetor, zit daar nog eens de helft onder. En de kakkerlak, die volgens de folklore de laatste overlevende van een kernoorlog zal zijn, is nog eens tien keer gevoeliger. (pvd)