Eddy Van Belle, topondernemer in de schaduw

Eddy Van Belle maakte de bakkerijgroep Puratos groot, maar laat tegenwoordig overal ter wereld musea neerzetten. ‘De man lijdt aan een verzamelwoede.’

Eind dit jaar opent hij nog maar eens een museum. Het wordt opnieuw een chocolademuseum. De deuren ervan openen op de Brusselse Grote Markt, waar hij 7 tot 8 miljoen euro investeert in de hobby waarmee hij steeds nadrukkelijker in het nieuws komt. De 70jarige Eddy Van Belle, voorzitter van de raad van bestuur van de bakkerijgroep Puratos uit GrootBijgaarden, lijkt een eigenaardig man.

Tijdens zijn jaren als ceo van Puratos leek hij alleen maar voor zijn werk te leven en maakte hij van Puratos, waaraan ook zijn vader getimmerd had, een internationaal toonaangevende groep. Tegenwoordig geeft hij zich volledig over aan zijn hobby: de uitbouw van musea, meestal ChocoStorymusea.

Vorig maand kwam hij in dat verband in het nieuws met de aankoop van het wassenbeeldenmuseum Grévin in Praag. Dat filiaal van het Parijse Musée Grévin werd in 2014 geopend, maar is verlieslatend. Het kondigde op 6 maart van dit jaar zijn sluiting aan. Van Belle kocht daarop het gebouw en gaat er de Belgische chocolade in het zonnetje zetten. In Brugge, Brussel, Parijs, Praag, New York, Wenen, Mexico en enkele Arabische landen staan musea van hem.

Het lijkt erop alsof hij zijn leven lang niets anders gedaan heeft. Maar niets is minder waar. Wie is die discrete Van Belle? ‘Absoluut discreet en een zeer hardwerkende en verstandige ondernemer’, luidt het in zijn entourage. ‘Voor hij de rol van ceo inruilde voor die van voorzitter van de raad van bestuur van Puratos, werkte hij 70 tot 90 uur per week.’

Het legde het concern geen windeieren. Puratos is wereldwijd marktleider inzake bakkerijgrondstoffen. Het voorziet bakkers en patissiers van kwalitatieve producten, bijvoorbeeld kantenklare bakmixen zoals het populaire Vitaplusmeergranenbrood, evenals echte Belgische chocolade, geproduceerd in een eigen fabriek.

Panos

Op de klantenlijst staan zowel Dunkin Donuts, McDonald’s en Starbucks, als duizenden artisanale bakkers. Oorspronkelijk moest het bedrijf het vooral heb ben van bakkers en patissiers, maar de industrie is almaar belangrijker aan het worden. Spelers als McDonald’s, Walmart en Tesco zijn belangrijke klanten. De belangrijkste Belgische klant is de groep La Lorraine van Guido Van Herpe, bekend van onder meer de broodjeszaken Panos.

De groep heeft filialen in 68 landen, telt circa 8.800 medewerkers en haalt een omzet van bijna 2 miljard euro. Een groot deel van dat succes staat op naam van Eddy Van Belle. ‘Op het eerste gezicht niet de charmantste man – je moet hem leren kennen – maar hij is schrander en heeft visie’, zegt een vriend van hem. ‘En hij is ook een keiharde zakenman.’

Eddy zette een versnelling op het werk van zijn vader François Van Belle en diens zakenpartner Pierre Demanet, die respectievelijk in 1944 en 1946 bij Puratos, toen nog in handen van de familie Groot, startten. In 1975 kochten ze een meerderheidsbelang over van de kleindochter van de stichter.

François was boekhouder, Pierre Demanet had chemie gestudeerd en was laborant. Zij legden met de ontwikkeling van de eerste complete broodverbeteraar T500 de basis voor de uitbouw van Puratos. Die werd later gevolgd door verbeterde versies. Eddy Van Belle, die tussen 1970 en 2005 de operationele topman was, zorgde voor de internationalisatie en diversificatie door chocolade en andere basisproducten voor de voedingsindustrie aan het aanbod toe te voegen.

Catalanen

Een belangrijke stap was de alliantie met T500 Iberica, de Spaanse groep die al sinds 1962 de broodverbeteraar van Puratos verkocht en die in 1997 met Puratos fuseerde. Via hen veroverde Puratos de LatijnsAmerikaanse markt. Bij de fusie verwierven de

‘Alleen als ik op een vlooienmarkt of bij een antiquair lampen zocht, kon ik mijn gedachten verzetten. Het werd een ziekte, een drug. Ik moest elke week iets kopen’

EDDY VAN BELLE

Voorziter Puratos

Catalaanse families 20 procent van de aandelen, tegenover een Belgisch blok van 80 procent. Dat blok is gelijk verdeeld tussen de familie Van Belle en Demanet. Eddy Van Belle en zijn zus Rita delen het Van Bellepakket.

Intussen zijn de Spaanse en Belgische belangen enkele procenten verwaterd als gevolg van verdere overnames en allianties, waardoor er ook Amerikanen, Chilenen en Mexicanen in het kapitaal zitten. Van Belle ziet de we reld als zijn dorp. Een paar weken geleden zat hij in Colombia, waar hij ging vissen met een medeaandeelhouder.

‘We wilden in zo veel mogelijk landen zijn met zo veel mogelijk producten. Daarom zijn we op avontuur gegaan’, zei hij daar eerder over. Puratos ging als een van de eersten naar Peru en zette ook voet aan de grond in Iran. ‘We zijn entrepreneurs. Dan moet je ook daar zaken durven te doen.’

Investeren in innovatie is een ander kenmerk: zoeken naar manieren om beter brood en gebak te maken. Puratos doet daarbij een beroep op universiteiten en onderzoekscentra. Een van de projecten is om boter en suiker te vervangen.

‘Als Le Pain Quotidien zuurdesembrood met een harde korst zoals uit grootmoederstijd kan presenteren, is dat te danken aan de innovaties van Puratos’, zegt een bestuurder. Of neem de broodjes van McDonald’s. Dat die glimmen,

Verfranste Vlamingen

Van Belle bepaalt nog altijd de strategie van de groep, maar rekent al vele jaren op extern management. Mogelijk greep hij naar die beslissing toen hij besefte dat de derde generatie niet de attitude toonde die typisch was voor hem: leven voor het werk. Hij legt het management wel strikte rendementscriteria op. ‘Hij heeft het management de kans gegeven aandelen in de groep te verwerven. Dat was voor velen hun beste investering ooit’, zegt een betrokkene.

Ondertussen is zijn oudste zoon Cédric sinds enkele jaren opgenomen in de raad van bestuur. Via een opleidingsprogramma waar ook Dominique Moorkens bij betrokken is, kreeg de derde generatie de kans om zich te bewijzen voor een zitje in de raad

van bestuur. Twee van hen hebben al de stap gezet naar die raad.

Hoewel de familie Van Belle oorspronkelijk Nederlandstalig was, is de voertaal in het bestuur Frans. Frans was ook thuis de voertaal. Van Belle woont in Wemmel en is volgens medestanders een echte Belg. Hij heet ook ouderwets te zijn. ‘Zijn secretaresse print zijn emails voor hem uit’, zegt een insider.

In de raad van bestuur zit ook exDelhaizedirecteur Michel Eeckhout, een Franstalige Antwerpenaar. En Moorkens, die de familieraad bijstaat, heeft ook al een uitgesproken Belgisch etiket.

Van Belle is ondanks zijn status van medeeigenaar van een van de grootste Belgische privémultinationals, volgens betrokkenen een eenvoudig man ‘met een zware verzamelwoede’. Getuige zijn lijst van musea. ChocoStory lijkt nog een logisch verhaal en ook voor het frietmuseum in Brugge valt iets te zeggen. Maar Lumina Domestica, een aan binnenverlichting gewijd museum in Brugge, toont een ander facet van Van Belle, dat teruggaat tot zijn kindertijd.

Een ziekte, een drug

Al als klein jongetje vergezelde hij zijn vader François naar antiek en vlooienmarkten. Daar deed hij een fascinatie voor lampen op. Zijn eerste lamp kocht hij op zijn twaalfde op het Vossenplein in Brussel. ‘Vanaf toen kocht ik alleen maar lampen’, zei hij daar later over. Het werd een obsessie. Van Belle schuimde naar eigen zeggen markten af om in evenwicht te blijven.

‘Als ik voetbalde, tenniste of viste, dacht ik altijd aan mijn bedrijf. Alleen als ik op een vlooienmarkt of bij een antiquair lampen zocht, kon ik mijn gedachten verzetten. Het werd een ziekte, een drug. Ik moest elke week iets kopen. Ik had dat nodig. Ik werkte 70 tot 90 uur per week’, zei Van Belle.

Van Belle begon collecties op te kopen omdat ze enkele lampen bevatten die hij graag zag. Hij kocht ook fietslampen, motorlampen, autolampen, kerklampen, mijnlampen – álle soorten lampen. Die verkocht hij later om over te schakelen op binnenhuisverlichting. Met 6.500 lampen heeft hij mogelijk de grootste collectie ter wereld. Hij bracht ze onder in een museum om ze niet verloren te laten gaan voor volgende generaties. Bij de verhuizing in 2007 werden meer dan 1.100 bananendozen met lampen verhuisd naar de nieuwe bestemming.

De bouw van zijn chocolade musea in Mexico, waar cacao zijn oorsprong vond in de tijd van de Azteken, had wat voeten in de aarde. Hij wilde er drie neerpoten. De werken aan het eerste museum lagen lange tijd stil, omdat het gebouw op een beschermde site in Chichen Itza ligt en de werken het archeologisch erfgoed mogelijk zouden beschadigen.

Een ander chocolademuseum was voorzien naast de piramides van Uxmal. Het derde museum, in MexicoStad, kende ook problemen. Onder het gebouw op de grote markt van de hoofdstad waar het chocolademuseum moest komen, vonden Mexicaanse archeologen schedels die teruggingen naar de 16de eeuw. En ze bleven er maar graven.

Waar zijn binnenverlichtingmuseum het gevolg is van een persoonlijke passie, zijn cacao en chocolade wél een belangrijk onderdeel van Puratos. Het bedrijf heeft met Belcolade nog de enige echte Belgische chocoladeproducent en is een directe concurrent van Barry Callebaut. Van Belle haalde in 2015 nog uit naar Callebaut, dat hij ervan beschuldigde ervoor te zorgen dat een aantal Brugse chocolatiers niet in de gids van Gault&Milau kwam. Callebaut sponsorde de gids. ‘Blijkbaar heeft Callebaut weinig klanten in het Brugse’, zei Van Belle schamper. Hij zei eerder dat voor Belcolade smaak boven volume primeert.

Van Belle besteedt tegenwoordig ruim de helft van zijn tijd aan zijn musea. Zijn zonen Cédric en Kevy zijn betrokken bij het beheer ervan. Volgens een adviseur van hem zou hij er geld aan verdienen.

Kuifje

Met Puratos heeft hij overigens nog belangrijke groeiplannen. Samen met zijn medebestuurders heeft hij een plan opgesteld om tegen 2030 een omzet van 5 miljard euro te halen. Daniel Malcorps, de ceo van de groep, moet dat waarmaken. Naast organische groei moeten overnames helpen dit doel te halen. ‘Er gaat geen raad van bestuur voorbij of we spreken over mogelijke overnamedossiers’, zegt een bestuurder.

Van Belle laat de raad van bestuur één keer per jaar op een buitenlandse locatie doorgaan. Dit najaar is dat in China, vorig jaar was dat in Rusland en het jaar daarvoor in de VS. Van Belle is altijd een beetje een ‘Kuifjefiguur’ gebleven.

Van Belles ambitie is het bedrijf familiaal én in GrootBijgaarden te verankeren. De aandelen van de groep zitten gebetonneerd in een stichting die hij liet opstellen door zijn vaste adviseur Stefan Sablon.

Naar de beurs zal Van Belle wellicht nooit gaan. Hij koestert de langetermijnvisie en wil niet dat zijn management lastiggevallen wordt door analisten. Of zoals ceo Daniel Malcorps al zei: ‘We zouden een ster van de beurs kunnen zijn, maar dat hoeven we niet te zijn.’

Met 6.500 lampen heeft Van Belle mogelijk de grootste collectie ter wereld