Filipino’s zijn welkom in Polen, moslims niet
Polen weigert deel te nemen aan het Europese hervestigingsprogramma voor migranten, maar wil nu werknemers uit de Filipijnen ‘invoeren’.
Polen onderhandelt met Manila over een migratieakkoord. Dat zei Stanislav Szwed, de Poolse viceminister van Arbeid, dit weekend aan het persbureau PAP. Szwed hoopt naar eigen zeggen tegen de herfst een voorakkoord te hebben met de Filipijnse autoriteiten over de voorwaarden waaronder Filipino’s in Polen kunnen komen werken. Het zou voornamelijk gaan om gekwalificeerde werknemers in de ITsector, de medische zorg en de bouw.
Krimpende bevolking
Het initiatief lijkt haaks te staan op de houding van de rechtse regering ten opzichte van migratie. Samen met de drie andere landen van de zogenaamde Visegrádgroep (Hongarije, Tsjechië en Slovakije) weigert Polen al sinds het begin van de vluchtelingencrisis mordicus deel te nemen aan het Europese spreidings en hervestigingsplan voor asielzoekers die de EU binnenkomen.
Maar Polen heeft een demografisch probleem. De bevolking krimpt al jaren en dreigt onder de 38 miljoen te zakken. Dat ligt niet alleen aan het lage geboortecijfer, maar ook aan de emigratiegolf die op gang is gekomen na de toetreding tot de EU in 2004. De Polen mogen dan al niet happig zijn op migranten in eigen land, ze hebben zich sindsdien wel massaal gevestigd in andere EUlanden, op zoek naar werk en betere lonen. In 2015 woonden er naar schatting 1,3 tot 2 miljoen Polen in andere EUlanden. Nu de economische kloof met de ‘oude’ EU kleiner geworden is, lijkt die emigratiestroom af te nemen. Maar toch heeft Polen nog altijd een negatief migratiesaldo: er vertrekken nog steeds meer mensen uit het land dan er binnenkomen.
Oekraïense vluchtelingen
Door die grote emigratie dreigt Polen tegen 2030 vier miljoen arbeidskrachten tekort te hebben. Eén vacature op de vijf zal dan niet ingevuld raken. De Filipino’s moeten dat gat dichten.
Ook nu is de Poolse arbeidsmarkt al bijzonder krap, maar het tekort wordt voorlopig nog gedicht door (vooral) Oekraïners die op de vlucht sloegen voor het geweld in OostOekraïne. Volgens de Poolse centrale bank wonen en werken nu al 1 miljoen Oekraïners in Polen. De volgende jaren komen er daar naar verwachting nog twee tot driehonderdduizend bij.
Daarnaast zijn er ook immigranten uit andere exSovjetstaten, zoals WitRusland. Maar al bij al is Polen, samen met Roemenië, het EUland met het kleinste aandeel ‘vreemdelingen’ in zijn bevolking (0,6 procent). Dat komt ook omdat veel migranten in Polen maar een tijdelijke verblijfsvergunning hebben, of zelf het land als een opstapje zien naar een andere bestemming.
Katholiek Polen
De aanwezigheid van Oekraïense vluchtelingen is een argument dat Polen graag gebruikt om te rechtvaardigen waarom het niet wil weten van de Europese quota voor de opname van vluchtelingen. Maar wat veel meer speelt, is het feit dat de asielzoekers in de vluchtelingencrisis uit Afrika en het MiddenOosten komen en voornamelijk moslims zijn. Het door en door katholieke Polen heeft nu maar een heel kleine moslimbevolking en veel Polen willen dat liefst zo houden. De regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) speelt graag in op die islamofobe gevoelens.
Exportproduct
De aanvaarding van migranten uit de, eveneens heel katholieke, Filipijnen, valt voor zijn landgenoten veel gemakkelijker te verteren, denkt Szwed. ‘Polen is gekozen (door de Filipijnen, red.) omdat ons land cultureel dicht bij hen staat dankzij het katholieke geloof’, zei de Poolse viceminister aan PAP.
Met een migratieakkoord met Polen zijn de Filipijnen niet aan hun proefstuk. Arbeidskrachten zijn een van de belangrijkste exportproducten van het land geworden, en het geld dat ze naar hun familie sturen een belangrijke bron van inkomsten en deviezen.
‘De Filipijnen kiezen Polen omdat ons land cultureel dicht bij hen staat dankzij het katholieke geloof’
STANISLAV SZWED Viceminister van Arbeid Polen