Tijdelijke spoorwissel of einde van een heerschappij?
Chris Froome had een afspraak met de geschiedenis. Heeft hij zijn kans op een vijfde Tourzege voorgoed verkeken?
Kop in kas, de ellebogen nog wijder open dan gewoonlijk en de tong uit de mond. Chris Froome kraakt op de flanken van de Col du Portet. Wordt dat hét beeld dat overblijft als straks de geschiedenis oordeelt over de 105de Ronde van Frankrijk? De scène die in één sequentie zal worden afgespeeld met die van Eddy Merckx op Pra Loup, Bernard Hinault op de Granon en Miguel Indurain op weg naar Les Arcs?
Uiteindelijk kreeg de jouwende menigte de troonsafstand waar ze op gehoopt had. Een onverwachte machtsoverdracht die al in december werd ingeleid, tijdens het trainingskamp van Team Sky op Mallorca. Geraint Thomas zat er aan tafel met Dave Brailsford, de teammanager, en Tim Kerrison, zijn trainer. Hij mocht kiezen, zeiden ze: ofwel de Giro rijden, ofwel de Tour, ofwel beide. Beide was mentaal lastig, had hij ondervonden. Thomas koos voor de Tour en bedong dat als hij in topvorm was, hij zijn eigen kans mocht gaan. De man die zijn wegcarrière in de Vlaamse klassiekers begonnen was en in de Tourtrein van Sky altijd als begeleider had gediend, promoveerde zichzelf tot (tweede) machinist. Een cesuur, niet alleen met zijn benen bewerkstelligd.
Plan B
Samen met Froome en Ian Stannard is Thomas een van de drie renners die al bij Sky rijden van bij de oprichting van het team in 2010. Veel meer nog dan Froome is hij er de verpersoonlijking van. Als exolympisch kampioen ploegenachtervolging legde hij hetzelfde traject af als het team, dat ontstond als spinoff van de baanploeg die op de Spelen van Peking 2008 zeven van de tien gouden medailles had veroverd. Dat manager Brailsford was opgegroeid in Wales, schiep ook al een band. En vooral had G, zoals Thomas in de ploeg liefkozend wordt genoemd, op Mallorca het momentum mee: het was tijdens dat trainingskamp dat Froomes afwijkende salbutamol test uitlekte. Dat het proces in de openbaarheid was beland, maakte de kans op een vrijspraak er niet groter op, besefte ook Brailsford. Dan kon hij maar beter G een go geven om de Tour voor te bereiden ‘alsof hij de kopman was’.
Toen vijf dagen voor de Tourstart Froome officieel startgerechtigd werd, dreigde G’s nieuwe uniform van (mede)kopman echter weer aan een zijden draadje te hangen. Bij de bekendmaking van de Tourploeg bestempelde Sky hem namelijk als ‘beschermd renner’. Wielerjargon voor ‘plan B’.
Dilemma der gevangenen
Maar Thomas, de enige die bij Froomes vier eindzeges mee op de Skytrein zat, had jarenlang gestolen met zijn ogen. Uiteindelijk zou hij het kopmanschap naar zich toetrekken met de tactiek van het huis: een vroege voorsprong uitbouwen om de match vervolgens controlerend en op de counter uit te spelen. Vandaar zijn secondegesprokkel in de bonificatiesprints in de eerste week. Dat Froome al in de eerste rit naast de rails belandde en 51 seconden verloor,
Veel meer nog dan Froome is Thomas de verpersoonlijking van Sky
zette Thomas meteen op het juiste spoor.
Froome werd zo de gevangene op zijn eigen trein. De Keniaanse Brit stond voor wat in de speltheorie, een tak binnen de wiskunde, een prisoner’s dilemma genoemd wordt: de netelige confrontatie tussen eigen en groepsbelang. Voor het eerst sinds zijn machtsgreep in de Tour van 2013 hing Froome af van de treinstellen van de concurrentie. Wilde hij de teambelangen niet op het spel zetten, dan was er maar één manier om weer eerste machinist te worden. Hij moest zich vasthaken aan de wagon van Tom Dumoulin of Primoz Roglic. Eén keer leek dat te gaan gebeuren: afgelopen woensdag, toen Froome in de eerste kilometers van de Col du Portet meeglipte met de Sloveen en zelfs even overnam. Thomas spande echter Dumoulin voor zijn kar, die de bres dichtte. Toen Froome enkele lussen hogerop kraakte onder het hoge tempo, was het dilemma als vanzelf opgelost. Thomas slaakte een zucht van opluchting, Froome maakte meteen na de finish rechtsomkeert.
Tussenpaus
De vraag is nu welke toekomst de viervoudige eindwinnaar nog rest in de Tour. Natuurlijk heeft de salbutamolzaak op hem gewogen, gaf hij de voorbije weken en maanden blijk van een onwaarschijnlijke veerkracht en betaalde hij een prijs( je) voor zijn slopende Girodeelname. Maar er zijn niet alleen verzachtende omstandigheden. Er is ook de voor Froome ongemakkelijke waarheid dat hij de dubbel GiroTour minder goed verteerd heeft dan Dumoulin. En vooral: de adelaar in Froomey heeft steeds kortere vleugels.
Er was een tijd dat hij bergop de remmen moest dichtknijpen om zijn kopman Bradley Wiggins niet in verlegenheid te brengen. Toen hij zelf de Tour won in 2013 en 2015, zette Froome de tegenstand schaakmat bij de eerste aankomst bergop. Bij zijn derde Tourzege in 2016 liet hij echter na om bergop een verschil uit te bouwen, een eerste teken aan de wand. Vorig jaar ten slotte verloor hij tot twee keer toe tijd op een slotklim en maakte hij het verschil alleen nog in het werk tegen de klok. Met Dumoulin, Thomas en Roglic (als die laatste in tegenstelling tot zaterdag op zijn normale niveau acteert) heeft hij er nu drie tijdrijders als opponenten bij.
Froome wordt volgend jaar 34, een leeftijd waarop sinds de Tweede Wereldoorlog alleen Gino Bartali (1948) en Cadel Evans (2011) de Tour nog konden winnen. Of hij nog naar Frankrijk terugkeert als enige/ eerste machinist van de Skytrein, zal mee afhangen van Thomas’ toekomstkeuze. Het Britse Cycling Weekly schreef al bij het begin van de Tour dat de Welshman – in tegenstelling tot destijds Richie Porte en Mikel Landa – niet van plan was over te stappen op een (boemel)trein, maar voor een jaarloon van 2,5 miljoen euro zou bijtekenen. Als geen ander beseft Thomas dat hij de Tour alleen maar kan winnen met een luxetrein voor zich uit, de beste garantie op een defensieve tactiek.
Toch kan ook de nieuwe Tourwinnaar maar beter de noodrem bij de hand houden. Op zijn 32ste heeft Thomas alles van een tussenpaus. De jongste begeleider op de Skytrein, de Colombiaanse Tourrevelatie Egan Bernal, zit al te morrelen aan de deur van de bestuurderscabine.