India kan 4 miljoen inwoners staatloos maken

In de Indiase deelstaat Assam kunnen vier miljoen Indiërs, vooral moslims, hun nationaliteit verliezen. Critici vrezen voor een etnische zuivering, de regering ontkent.

Zelden heeft een overheidsdocument zo veel wanhoop opgeroepen als Assams nieuwe lijst van inwoners (National Register of Citizens of NRC). Assam is een Indiase deelstaat die grenst aan het (overwegend islamitische) Bangladesh. Het heeft ook een etnische minderheid van Bengaalse moslims. De deelstaat wil al jaren haar ‘officiële’ inwoners opnieuw in kaart brengen.

Herhaling Myanmar

Volgens voorstanders is dat nodig omdat bij de onafhankelijkheidsoorlog van Bangladesh (in 1971) veel inwoners naar Assam zijn gevlucht. Sommige hindoes in Assam vrezen dat hun taal, cultuur en jobs bedreigd worden door de ‘nieuwkomers’. Maar tegenstanders zien in de nieuwe telling, versneld in gang gezet door een hindoenationalistische regering, een sinister plan om moslims te viseren.

Onder de hindoenationalistische BJPpartij zijn lynchpartijen op moslims toegenomen. BJPpolitici stellen hen voor als ‘volksvreemde’ elementen. Hindoes die in 1971 vluchtten uit Bangladesh, zijn voor de BJP altijd welkom in Assam, terwijl niethindoes moeten bewijzen dat ze Indiase ouders hebben.

Gisteren gaven de autoriteiten een voorlopige versie van het NRC vrij. Liefst vier miljoen inwoners van de deelstaat staan er niet op. Voor velen maakt het NRC het verschil tussen wonen en werken in hun geboortestreek, of in een deportatiecentrum eindigen. Activisten in India vrezen voor een herhaling van wat de Rohingyamoslims in Myanmar overkwam. Bangladesh wil de getroffenen alvast niet opvangen.

India’s grootste oppositiepartij spreekt over onregelmatigheden bij het opstellen van het register. Volgens Mamata Banerjee, eerste minister van de naburige deelstaat WestBengalen, werden mensen verwijderd op basis van familienaam, zelfs al hadden ze al een Indiaas paspoort en identificatienummer. ‘Probeert de regering een gedwongen uitwijzing op te starten?’ vroeg Banerjee.

India’s minister van Binnenlandse Zaken, Rajnath Singh, zegt dat er geen reden tot paniek is. ‘Het Hooggerechtshof waakt over het proces en iedereen zal een kans krijgen om zich te bewijzen. Laten we deze administratieve procedure niet politiseren.’

Ordetroepen in Assam

Maar velen vrezen voor een vooringenomen houding bij bureaucraten en rechters. ‘Heel vaak zijn de getroffenen moslims’, zegt mensenrechtenadvocaat Aman Wadud. Vorig jaar interviewde NDTV verschillende Assamezen die volledig willekeurig als ‘illegaal’ werden aangemerkt (waaronder zelfs veteranen uit leger en politie). Timmerman Asqar Ali diende verkiezingslijsten uit 1966 in met de naam van zijn ouders op, maar de rechtbanken verwierpen zelfs die papieren. De familie Ali wil naar het Hooggerechtshof gaan, maar heeft daar geen geld voor.

De statelozen hebben tot september om beroep aan te tekenen. ‘Vraag de modale, ongeletterde Indiër uit een andere deelstaat maar eens om te bewijzen dat ze van die deelstaat zijn’, merkt advocate Karuna Nundy op Twitter op. Tegelijk zijn wel 220 eenheden van de gewapende politie naar Assam gestuurd.

Met het oog op de verkiezingen volgend jaar wil de BJP hindoenationalistische hardliners plezieren. Pikant detail: moslims uit Assam stemden meestal toch al niet voor de BJP en verliezen door dit manoeuvre waarschijnlijk ook hun stemrecht.

‘Probeert de regering een gedwongen uitwijzing op te starten?’

MAMATA BANERJEE Eerste minister WestBengalen