Trump doet Duitsland denken aan eigen bom
Moet Duitsland een kernmacht worden, nu president Trump zich van Europa afkeert?
De vraag of Duitsland een kernmacht moet worden, is opeens terug, met dank aan de Amerikaanse president Trump. Niet dat er veel steun is voor het idee. Maar dat de vraag zelfs maar gesteld wordt, wijst op de grote onzekerheid in Duitsland over de relatie met de grote bondgenoot die zo lang voor de Europese veiligheid heeft ingestaan.
Ongeloofwaardige VS
‘Hebben we de bom nodig?’ vroeg Welt am Sonntag dit weekeinde op zijn voorpagina, bij een tekening van een atoombom in de kleuren van de Duitse vlag. In een opiniestuk antwoordt de politicoloog Christian Hacke volmondig ‘ja’. Dat is een forse steen in de vijver van de Duitse publieke opinie, die terughoudend staat ten opzichte van elke militaire actie en al helemaal weinig moet hebben van kernwapens.
Trump ziet Duitsland als vijand, aldus Hacke, en heeft bedenkingen bij de Amerikaanse veiligheidsgaranties voor Navolanden. Dat laatste bleek onlangs nog eens toen hij in een interview zei er weinig voor te voelen Navolid Montenegro militair te hulp te schieten als het wordt aangevallen.
De Amerikaanse garantie om een aanval op andere Navolanden zo nodig met kernwapens af te schrikken wordt met de dag ongeloofwaardiger, schrijft Hacke. Duitsland kan door de vijandige houding van Trump ‘moeilijk nog op Amerikaanse hulp rekenen. Dat dwingt ons tot een rampzalig inzicht: voor het eerst sinds 1949 heeft de Bondsrepubliek niet de bescherming van de nucleaire paraplu van de VS.’
Wat kan daarvoor in de plaats komen? Een Europese kernmacht zal, bij gebrek aan een gemeenschappelijk defensiebeleid, nog lang een illusie blijven. Ook is het niet realistisch, meent Hacke, te verwachten dat Duitsland kan schuilen onder de bescherming van het Britse of Franse kernwapen. Dus pleit hij, zoals de afgelopen decennia een paar keer eerder is gebeurd, voor een eigen Duitse kernmacht. Niet zozeer om de bom in te zetten (die heeft ‘vooral een politieke functie’), maar om te voorkomen dat het land in crisissituaties kan worden gechanteerd.
Gevaarlijk debat
De reacties lieten niet lang op zich wachten. Defensiedeskundigen wezen erop dat er in de Duitse politiek noch maatschappij steun voor zal zijn. De meeste critici van Hacke gaven wel toe dat het goed is dat hij aan de orde stelt dat Duitsland dringend een antwoord moet vinden op de Amerikaanse onberekenbaarheid.
De nestor van de Duitse diplomatie, Wolfgang Ischinger, waarschuwde maandag in Die Welt dat zelfs een debat over een Duitse atoombom gevaarlijk is. Duitsland heeft in het nonproliferatieverdrag (tegen de verspreiding van kernwapens) vastgelegd zich niet nucleair te zullen bewapenen. Die belofte heeft het ook gedaan in het ‘tweeplusvierverdrag’ (van WestDuitsland en de DDR, met de VS, de SovjetUnie,
‘Voor het eerst sinds 1949 heeft de Bondsrepubliek niet de bescherming van de nucleaire paraplu van de VS’
CHRISTIAN HACKE Politicoloog
het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk), dat de Duitse eenwording in 1990 mogelijk maakte. Wanneer Duitsland die volkenrechtelijke afspraken terzijde schuift, zou het zijn aanzien ernstig schaden. Het zou vermoedelijk landen als Polen en Turkije ertoe kunnen brengen ook een kernwapen te ontwikkelen. Rusland zou zich bedreigd voelen en reageren met militaire tegenmaatregelen.
Nucleaire afschrikking
Frankrijk opperde in de jaren 90 al eens zijn nucleaire afschrikking tot Duitsland uit te strekken (dissuasion concertée), maar dat aanbod werd toen niet opgepikt. Mogelijk valt er nu alsnog over te spreken. Een recent rapport van de Bondsdag stelt dat een Duitse financiële bijdrage aan de Franse of Britse kernmacht in elk geval niet in strijd is met volkenrechtelijke afspraken.
Maar de meeste commentatoren zijn het erover eens dat Duitsland en Europa nu prioriteit moeten geven aan versterking van hun conventionele, nietnucleaire strijdkrachten of alleszins beter moeten samenwerken.