Zand in de motor
Zit er al zand in de Europese groeimotor? Toen de eurozone vorig jaar de hoogste groei in jaren optekende, kleurden ook de prognoses rozig. Maar de hoogconjunctuur was van korte duur. Na een tegenvallend eerste kwartaal dit jaar tonen de groeicijfers voor apriljuni geen verbetering. Met 0,3 procent groei was het tweede kwartaal zelfs nog iets zwakker dan het eerste.
De prestaties van de eurozone staan in schril contrast met wat er gebeurt aan de overkant van de grote plas. In het tweede kwartaal kenden de Verenigde Staten hun sterkste groei in vier jaar. Omgerekend op jaarbasis groeide de economie er met 4,1 procent, bijna het dubbele van de eurozone in diezelfde periode.
Na het eerste kwartaal wees de Europese Centrale Bank nog op eenmalige gebeurtenissen die op de groei hadden gewogen: stakingen in Duitsland, het koude weer en de griepepidemie. ‘Maar de zwakkere groei zet zich door in het tweede kwartaal’, zegt Peter Vanden Houte, hoofdeconoom van ING. ‘Al waren er ook nu tijdelijke factoren die roet in het eten hebben gegooid, zoals de grote staking van het openbaar vervoer in Frankrijk.’ Onze zuiderburen, die als enigen in de eurozone nu al over gedetailleerde groeicijfers beschikken, presteerden ondermaats (+0,2 procent).
De Europese groeimotor hapert, terwijl de VS hun sterkste groei in vier jaar kennen
Behalve de staking bij de SNCF viel vooral de consumptie tegen, en dat is een structureler gegeven. De hogere olieprijs holt de Europese koopkracht uit en ook in april kampte de eurozone nog met de naweeën van een dure euro in vergelijking met de dollar. En, last but not least, ook de sputterende wereldhandel zet een rem op de Europese groei. ‘De handelsoorlog is nu echt begonnen’, zegt Vanden Houte. ‘Zelfs als de effecten nu nog niet voelbaar zijn, wegen de dreiging en de onzekerheid al door.’ Door de spanningen tussen de VS, China en Europa is de groei van de wereldhandel sterk vertraagd en zelfs gestabiliseerd.
Maar wie ‘handelsoorlog’ zegt, denkt ‘Donald Trump’. Waarom lijkt zijn land er dan minder gevoelig voor? Ten eerste heeft Europa een opener economie dan de VS, zegt Vanden Houte. ‘Vertraging van de handel weegt bij ons meer door.’ Bovendien mogen we ons niet blindstaren op de sterke groei in de VS, vult Koen De Leus, hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis aan. ‘Die is in de eerste plaats het gevolg van Trumps belastingverlaging.’
En dat effect is tijdelijk, voorspellen De Leus en Vanden Houte. Midden volgend jaar dooft het uit. Dan zal Trumps fiscale stimulus ook de renteverhogingen door de Amerikaanse centrale bank niet langer compenseren. Door die dubbele drempel zal ook de Amerikaanse economie afremmen. BNP Paribas Fortis voorspelt zelfs dat Europa de VS volgend jaar zal overvleugelen.
Maar daar moeten we niet om juichen, zegt De Leus. ‘Als de Amerikaanse motor hapert, laat zich dat ook in Europa voelen.’