De stier met gouden kloten
Krijgt een regisseur telefoon van zijn bezorgde moeder: ‘Je bent toch zeker geen film aan het maken, hé?’
Sinds Jafar Panahi van zijn moeder – pardon: van het Iraanse regime – geen films meer mag maken, maakt hij alleen nog films over zichzelf. Dat leverde drie meesterlijke, vernuftige films op, eindigend in het hartveroverende Taxi Teheran. In Three faces speelt Panahi nog altijd een regisseur die Panahi heet, maar hij verruilt het letterlijke commentaar op zijn situatie voor een minder doorzichtige film. Eerder dan verontwaardigd blijf je nu verward achter.
Toegegeven, de verwarring is moedwillig. Three faces begint met een videoboodschap: een plattelandsmeisje vraagt hulp aan de bekende actrice Behnaz Jafari. Het meisje wilde zelf actrice worden, maar haar familie heeft andere plannen en dwingt haar tot een huwelijk. Het lijkt alsof het meisje zichzelf verhangt. Jafari voelt zich gechanteerd en Panahi twijfelt aan de authenticiteit van de beelden. Maar de twee kunnen niet anders: ze rijden samen naar het dorp. Is dit een regisseur op zoek naar een muze? Heeft creativiteit in dit land zelfmoord gepleegd?
Misschien is dat net de schoonheid ervan en slaat Panahi een nieuwe richting in. Niet alleen de autorit is in de geest van zijn overleden leermeester Abbas Kiarostami (Taste of cherry). Ook tempo en stijl hebben een klassieker gevoel dan de dashboardcamera van Taxi Teheran. Maar Panahi is niet de dichter die Kiarostami was.
Dan liever zijn humor. Onderweg ontstaat een portret van een land dat vastloopt in een antiek, aftands verleden, waarmee de culturele elite uit Teheran de band heeft verloren. Zo worden ze plots opgehouden om dat de weg wordt versperd door een stier met gouden kloten. ‘Geef een kebab ervan aan een man van 80 en hij geeft weer van jetje als vanouds.’
Wellicht geeft Panahi zo commentaar op de valse beloftes waarmee het regime kunstenaars en vooruitgang in de kiem smoort. En op de manier waarop het patriarchaat de toekomst laat vastrijden. Maar het voelt allemaal wat vermoeid aan. Het is alsof Panahi zelf geen jus in de benen meer heeft om nog tegen de schenen te schoppen.