Hédi’s antwoorden

Vraag en antwoord. Zo simpel, maar zo effectief. Hédi Fried gebruikt in Vragen die ik kreeg over de Holocaust (Atlas Contact) de oervorm van elke conversatie, van elke overdracht van informatie, van ieder contact. En ze dwingt er op een onnadrukkelijke manier diep respect mee af. Dat is wat we nodig hebben in deze tijden.

Hédi Fried is 94 en een mooie oude joodse vrouw. Ze werd geboren in Sighet, vandaag de stad Sighetu Marmatiei in Transsylvanië op de grens van Roemenië en Oekraïne. Ze overleefde als kind Auschwitz en BergenBelsen; haar ouders kwamen om. In juli 1945 bracht een Rode Kruisboot haar en haar zus naar Zweden. Zweden werd haar nieuwe vaderland. Daar gaat ze nu al jaren langs scholen met haar levensverhaal. Met maar één doel: opdat het niet weer gebeurt.

Een aantal van de vragen die ze onderweg frequent kreeg, beantwoordt ze nu ook in een boekje.

Hédi Fried speelt niet op ons sentiment, ze doet een appel aan ons gezond verstand, onze capaciteit tot begrip, inzicht. Ze geeft de feiten, zoals ze ze aan den lijve ondervonden heeft. Ze ziet geen reden om te chargeren of uit te halen.

Sommige zinnetjes in de vrij omstandige antwoorden zijn mokerslagen. Ik citeer lukraak.

Wat is het ergste wat u hebt meegemaakt?

‘VOOR ACHT PAARDEN, stond er op de wagons, en we werden met honderd man in elke wagon gepropt.’

Juichte u toen u bevrijd werd? ‘Natuurlijk was ik wel blij, maar om te juichen heb je kracht nodig, en dat kostte tijd.’

Herkent u zich in de vluchtelingen van nu?

‘Ik zou ook in zo’n boot zijn gaan zitten, ook al was er maar weinig kans op overleven.’

Wat kunnen we leren van de Holocaust?

‘We mogen niet wegzakken in pessimisme, we moeten blijven vechten, ondanks het negatieve beeld dat de wereld momenteel te zien geeft.’

Hédi Fried weet dus dat er nog werk is.

Sighetu Marmatiei, het stadje waar Hédi geboren is, was enkele dagen geleden nog in het nieuws. Geen goed nieuws. De gevel van het huis van Elie Wiesel werd er beklad met antisemitische boodschappen. Wiesel was een Holocaustoverlevende, geboren in Sighet.

Laat me even geloven in de kracht van Hédi’s woorden. We mogen immers niet wegzakken in pessimisme. Laat de graffitispuiters Vragen die ik kreeg over de Holocaust lezen. Misschien vinden ze er een antwoord op een vraag die ze zich vergeten te stellen zijn.

Ze geeft de feiten, zoals ze ze aan den lijve ondervonden heeft. Ze ziet geen reden om te chargeren of uit te halen