Europees front van piloten legt Ryanair vuur aan de schenen
Ryanair gaat de zwaarste staking in zijn 34jarige bestaan tegemoet. In vijf landen leggen de piloten het werk neer.
BRUSSEL I De sociale problemen bij de Ierse luchtvaartmaatschappij gaan crescendo. Vandaag vindt de voorlopige apotheose plaats: de piloten zullen in Ierland, België, Nederland, Zweden en Duitsland het werk neerleggen. Het is voor het eerst dat ze een Europees vakbondsfront vormen.
Vooral de staking in Duitsland hakt erin. Ryanair is in dat land actief op acht luchthavens. De Duitse pilotenvakbond, de Vereinigung Cockpit, is bijzonder machtig en heeft ook Lufthansa jarenlang het leven zuur gemaakt met herhaalde stakingen. De Duitse Ryanairpiloten stemden vorige maand voor de arbeidsonderbreking met een meerderheid van 96 procent.
Ondanks de eensgezindheid onder de piloten is er weinig onderlinge coördinatie aan de actie voorafgegaan. ‘We stellen elkaar op de hoogte en we weten wat iedereen doet, maar elk land werkt onafhankelijk’, zegt Isabelle De Gandt van de Belgische pilotenvereniging Beca. ‘Maar overal is er actiebereidheid omdat de problemen overal dezelfde zijn.’ Het Ryanairpersoneel hanteert in heel Europa dezelfde slagzin en hashtag: #RyanairMUSTchange. Die wordt trouwens ook veelvuldig gebruikt door ontevreden klanten.
‘De wereld zal niet vergaan als we de Europese klimaatdoelstellingen niet halen’ Volgens professor milieueconomie STEF PROOST (KU Leuven) moet Vlaanderen vooral een ‘slimmer beleid voeren’, en niet slaafs volgen wat Europa ons oplegt. (‘Trends’)
‘Klimaat van intimidatie en dreigementen’
De piloten willen dat het arbeidsrecht wordt toegepast van het land waarin ze actief zijn, dat er een echte sociale dialoog ontstaat en dat er een einde komt aan ‘het klimaat van intimidatie en dreigementen’, om de woorden van Beca te gebruiken. Maar Ryanair weigert tot nu toe om over hun eisen te onderhandelen. De maatschappij noemt de stakingen onjuist en onnodig. ‘De piloten hebben excellente arbeidsvoorwaarden en verdienen meer dan hun collega’s bij Eurowings of Norwegian’, zei Ryanairmanager Kenny Jacobs in een persbericht.
In Nederland stapte de maatschappij zelfs naar de rechter om stakingen te laten verbieden – een stap die nog nooit eerder werd gezet. Maar de rechter in kort geding besliste gisteravond dat de pilotenstaking wel mag doorgaan.
Vakbondssecretaris Didier Lebbe van de vakbond LBC, die samen met Beca de Belgische Ryanairpiloten vertegenwoordigt, heeft er weinig hoop op dat het bedrijf snel op andere gedachten te brengen is. Hij vindt dat het aan de autoriteiten is om Ryanair tot de orde te roepen. ‘Als Ryanair de wet niet toepast, moet daar tegen opgetreden worden.’ Maar hij stelt vast dat daar weinig animo voor is.
Na de Europese staking door het Ryanaircabinepersoneel, vorige maand, had Lebbe enkele Europese en Belgische politici gevraagd op te treden. Europees commissaris Marianne Thyssen reageerde daar deze week op: voor Belgisch personeel geldt de Belgische wet, niet de Ierse. Ryanairceo Michael O’Leary kreeg een kopie van haar mail.
De luchtvaartmaatschappij ziet zich door de staking gedwongen honderden vluchten af te blazen. Alleen al in Duitsland gaat het om 250 vluchten, in België om 104 vluchten. Minstens 25.000 passagiers worden getroffen. De vraag is hoelang Ryanair het zich kan veroorloven doof te blijven voor de personeelseisen.
Lagekostenstructuur onder druk
Ryanair probeert uit alle macht zijn kosten zo laag mogelijk te houden en weigert om die reden zijn piloten loonsverhogingen toe te kennen. In Ierland werd ermee gedreigd arbeidsplaatsen naar Polen te verplaatsen en premiebetalingen werden er gekoppeld aan stakingen. Maar de lagekostenstructuur staat onder druk. Nu Ryanair vakbonden noodgedwongen heeft erkend, kan het hun eisen niet onbeperkt terzijde schuiven. Bovendien heeft de Europese rechter bepaald dat het Ierse arbeidsrecht niet buiten Ierland kan worden toegepast. Dat ondermijnt een belangrijke pijler onder de lagekostenstructuur waarop het Ryanairmodel gebouwd is.
Bovendien hebben de piloten de omstandigheden mee. Er is in heel Europa een tekort aan gezagvoerders. Luchtvaartmaatschappijen moeten tegen elkaar opbieden om hun cockpits te bemannen. Uit het jaarverslag van Ryanair blijkt dat de piloten gemiddeld maar vier jaar bij de maatschappij in dienst zijn.
In dat verslag waarschuwt de budgetvlieger beleggers ook voor de effecten van de grotere mondigheid bij het personeel. ‘Beperking van de flexibele arbeidsrelaties kan een negatief effect hebben op Ryanairs winst en financiële gezondheid.’ Eerder dit jaar bleek die verwachting al te zijn uitgekomen: onder meer door de stakingen daalde de winst met 20 procent.
De staking treft 25.000 passagiers. Alleen al in Duitsland worden 250 vluchten afgelast, in België 104 vluchten. Minstens 25.000 passagiers worden getroffen