Fiets! moet versnelling lager schakelen
ONDERNEMEN Fiets! sluit vijf vestigingen en vraagt bescherming tegen zijn schuldeisers. Het succes van de ebike gaf de keten vleugels, maar ze verslikte zich in Nederland. BEDRIJF SLUIT VIJF VESTIGINGEN
De Vlaamse winkels, zoals hier in Gent, zien het nog wel zitten.
BRUSSEL I ‘Het klinkt misschien gek voor een vervoersmiddel dat zo oud is, maar dit wordt het jaar van de fiets’, zei Hendrik Winkelmans in 2010, toen hij samen met zijn vrouw Catherine Van Dijk in Gent een eerste vestiging van Fiets! opende. Zijn buikgevoel liet hem niet in de steek. Mede gedreven door het succes van de elektrische fiets groeide de markt als kool. In enkele jaren tijd bouwde het ondernemerskoppel een imperium uit met op zijn hoogtepunt 31 winkels in België en Nederland, goed voor ongeveer 30.000 fietsen per jaar. Anderhalf jaar later blijven nog elf winkels over, allemaal in Vlaanderen.
Winkelmans, een voormalig retailexpert bij het consultancybedrijf McKinsey, zag destijds een opportuniteit in de versnipperde en verouderde Vlaamse sector. Terwijl in de buurlanden Frankrijk en Nederland grote spelers consolideerden en professionaliseerden, steunde de Vlaamse fietsenverkoop vooral op zo’n duizend kleine kmo’s. ‘We willen de Schoenen Torfs van de fietssector worden’, klonk de ambitie.
En dat lukte aardig: Fiets! veroverde in Vlaanderen een marktaandeel van 5 procent en in 2015 sloeg de keten haar vleugels uit naar Nederland door er de Nederlandse keten Hans Struijk over te nemen. De omzet verdubbelde, tot 40 miljoen euro, en
Fiets! kreeg er in één klap 15 winkels en 150 werknemers bij. Enkele maanden ervoor was Vermec, het investeringsfonds van de familie Verhaeren (bekend van bouwconcern Viabuild), in het familiebedrijf gestapt als minderheidsaandeelhouder.
Kantelmoment
Maar Fiets! verslikte zich in de veel competitievere Nederlandse markt. ‘We moesten er opbotsen tegen agressieve prijsbrekers online’, zegt Michel Verhaeren van Vermec. ‘De Nederlandse consument is ook veel prijsbewuster dan de Vlaamse, die meer waarde hecht aan service.’ Hans Struijk Fietsen draaide stevig verlies (1,7 miljoen euro in 2016) en begin juli werd het faillissement aangevraagd. Ondertussen was oprichter Winkelmans begin 2017 opzijgeschoven. Hij heeft al zijn aandelen verkocht, Vermec heeft nu meer dan de helft in handen.
‘De overname in Nederland was een kantelmoment’, zegt een exmedewerker. ‘De honger om uit te breiden was te groot, het moest allemaal snel gaan. Zo hadden we amper twee dagen om de stock van de Nederlanders tellen. Door de tijdsdruk is er een te hoge prijs betaald voor de overname.’ Winkelmans gaf destijds zelf toe in De Tijd dat de overname niet in zijn businessplan stond en onverwacht snel beklonken was.
Na het Nederlandse faillissement sluit Fiets! nu ook nog eens vijf winkels in Vlaanderen. Het bedrijf heeft tegelijk bescherming aangevraagd tegen zijn schuldeisers en wil een doorstart te maken.
‘We moeten eerst orde op zaken stellen’, zegt Verhaeren. ‘Als een goede huisvader hebben we gekeken naar de rendabiliteit en gaan we ons in Vlaanderen eerst concentreren op elf rendabele winkels.’ Volgens Verhaeren hebben de problemen in Nederland de Belgische activiteiten ‘moeilijker gemaakt’, maar is dat zeker niet de enige verklaring voor de terugval. Hij wijst naar de moeizame implementatie van een nieuw ITsysteem dat uiteindelijk niet geschikt bleek voor een fietsenbedrijf dat ook veel herstellingen doet. Zo liep de dienstverlening na verkoop meer dan eens in het honderd. ‘We willen ons daar ook voor verontschuldigen bij onze klanten.’
‘Mismanagement’
Volgens sommige exwerknemers is het ITprobleem een illustratie van het ‘mismanagement’. Na het vertrek van Winkelmans volgden in een jaar tijd drie ceo’s. Alain Beyens, een voormalig topmanager bij bierbrouwer AB InBev, was de laatste in de rij. Maar ook hij is enkele weken geleden in stilte vertrokken. Er is nog geen opvolger.
De Belgische markt is nog steeds rendabel, ‘maar er is veel marktkennis nodig’, zegt een exwerknemer. De fietsensector is complexer dan andere retail, omdat een verdeler ook instaat voor herstellingen. Die worden ook steeds ingewikkelder naarmate het assortiment uitbreidt, met bijvoorbeeld elektrische fietsen. Alleen is de bereidheid bij klanten om daarvoor te betalen helaas beperkt, klinkt het.
‘We moesten in Nederland opbotsen tegen agressieve prijsbrekers online’ MICHEL VERHAEREN Aandeelhouder Fiets!