Denemarken elegante oplossing voor majoor Ntuyahaga
Kan ons land de Rwandees Bernard Ntuyahaga naar Denemarken sturen? Zijn familie woont er. Het zou een elegante oplossing zijn voor iedereen.
BRUSSEL I De voormalige Rwandese majoor Bernard Ntuyahaga heeft twintig jaar in de cel gezeten voor de moord op tien Belgische paracommando’s in Rwanda in 1994. Omdat hij illegaal in het land verblijft, werd hij na het uitzitten van zijn volledige straf begin juni overgebracht van de gevangenis van Ittre naar een gesloten centrum, met het oog op terugkeer. In het gesloten centrum heeft hij asiel gevraagd.
De kans dat hij dat ook krijgt is eerder klein. Het vluchtelingenverdrag zegt dat iemand van de vluchtelingenstatus kan worden uitgesloten als hij misdaden tegen de menselijkheid heeft begaan. Maar de kans dat Ntuyahaga naar Rwanda gerepatrieerd kan worden, is ook klein omdat hij daar als radicale Hutu het gevaar loopt onmenselijk te worden behandeld door het Tutsiregime.
Waar kan hij dan wel heen? Denemarken lijkt een optie. De vrouw en dochter en enkele andere familieleden van Ntuyahaga wonen er al bijna twintig jaar en zouden er intussen de Deense nationaliteit hebben verworven. Zijn vrouw werkt er als assistentverpleegkundige. Op het proces van Ntuyahaga in 2007 kwam ze vanuit Denemarken overgevlogen om over haar man te getuigen.
Elegante oplossing
Denemarken zou voor iedereen een elegante oplossing kunnen zijn. Voor de nabestaanden van de militairen die vermoord zijn, zou het een kaakslag zijn als Ntuyahaga in België asiel zou krijgen. Idem als hij hier na maanden van opsluiting bij de Dienst Vreemdelingenzaken vrijgelaten zou moeten worden met slechts een bevel om het grondgebied te verlaten.
De Dienst Vreemdelingenzaken wil niet kwijt of ze Denemarken al gevraagd hebben of ze bereid zijn om de asielaanvraag van Ntuyahaga over te nemen. Dat is mogelijk in het kader van de Dublinverordening, die bepaalt welke Europese lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielaanvraag.
‘Als zijn familieleden al in een andere Europese lidstaat asiel hebben gekregen, dan zegt de Dublinprocedure dat die lidstaat verplicht is om zijn asielaanvraag over te nemen’, verduidelijkt Dirk Vanheule, professor migratierecht aan de Universiteit Antwerpen. ‘Als zijn familieleden daar met een gewone verblijfsvergunning verblijven, dan kan België aan die lidstaat vragen om zijn asielaanvraag over te nemen om de eenheid van het gezin te bewaren. Maar in dat geval is die lidstaat niet verplicht dat te doen.’
Recht op gezinsleven
De familie van Ntuyahaga kan ook artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens inroepen. Dat gaat over het recht op gezinsleven.
Vanheule: ‘Wanneer het voor de familie echt onmogelijk is om samen te wonen in Rwanda, dan zou een uitwijzing in strijd zijn met dat artikel. Alleen bestaat hierover weinig Europese rechtspraak in het voordeel van de verzoekers. Een land kan altijd een afweging maken van wat primeert: het recht op gezinsleven of de bescherming van de samenleving tegen iemand die niet op het grondgebied gewenst is.’
Het kan nog maanden duren voor de Belgische overheid een beslissing neemt over de asielaanvraag en eventuele uitwijzing van Bernard Ntuyahaga. Hij kan vijf maanden vastgehouden worden. Zonder oplossing moet hij daarna vrijgelaten worden, met een bevel om het grondgebied te verlaten. Vraag is of hij dat bevel ook zal respecteren.
Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (NVA) zal alles in het werk stellen om het niet zo ver te laten komen en hem eerder het land uit te krijgen. Het terugsturen van veroordeelde criminelen zonder papieren is de speerpunt van zijn beleid.
‘Als zijn familie in een andere Europese lidstaat asiel gekregen heeft, kunnen die zijn asielaanvraag overnemen’
DIRK VANHEULE
Professor migratierecht (UA)