‘Straks raakt niemand nog in Europa’
Het ZuidFranse Sète is bereid de Aquarius met 141 migranten te verwelkomen. Maar dan moet president Macron wel akkoord gaan.
Het reddingsschip Aquarius van de ngo’s Artsen Zonder Grenzen en SOS Mediterranée redde vrijdag voor de Libische kust 141 migranten in twee bootjes. Veel mannen en vrouwen komen uit WestAfrika. Maar 67 van de 116 overlevenden op de tweede sloep zijn nietbegeleide minderjarigen, vooral uit Somalië en Eritrea. De kans dat zij recht hebben op asiel is groot. In 2017 lag de Europese beschermingsgraad voor Somaliërs op 60 procent, voor Eritreeërs zelfs op 89 procent.
Toch voelde geen enkel land zich de voorbije dagen geroepen om de Aquarius te verwelkomen. Libië, dat de reddingsacties van de Aquarius coördineerde, was nooit een optie. Niet voor het land zelf, niet voor de Aquarius. ‘We zullen nooit toelaten dat mensen naar Libië worden teruggebracht’, zegt Artsen Zonder Grenzen.
De Aquarius nam daarop contact op met de maritieme autoriteiten in Malta en Italië, maar die wezen het schip af. De Italiaanse minister van Transport, Danilo Toninelli, zei dat de boot maar naar Engeland moest varen, omdat het onder de vlag vaart van (het Britse overzeese gebied) Gibraltar.
‘Hoe dichter de haven ligt, hoe beter’, zegt Artsen Zonder Grenzen. Daarom contacteerde de Aquarius ook Tunesië, maar ook Tunesië zei neen.
Hallo, Macron?
Spanje dan maar? Twee maanden geleden kon de Aquarius, na dagen op zee te hebben rondgedobberd met meer dan 600 migranten aan boord, uiteindelijk terecht in Valencia. Maar Spanje liet meteen verstaan dat die solidariteit eenmalig was. Daarbij komt dat de migratiedruk vanuit Marokko op Spanje sindsdien zeer sterk is toegenomen.
Nadat Sophie Beau, vicepresidente van SOS Mediterranée, alle Europese landen had opgeroepen om hun verantwoordelijkheid op te nemen, liet de ZuidFranse haven Sète uiteindelijk weten bereid te zijn de boot te verwelkomen, op voorwaarde dat Frankrijk de migranten zou opvangen.
JeanClaude Gayssot, directeur van de haven van Sète, communist en oudminister van Transport, legde de bal daarmee in het kamp van de Franse president Emmanuel Macron. Die liet in juni verstaan niet aan de dreigementen van Italië te zullen toegeven, en het migratiebeleid niet door emoties te willen laten leiden. De PS zette Macron gisteren onder druk om de haven van Sète open te stellen, maar de president zweeg.
99,5 procent naar Libië
Zelfs als de Aquarius naar Sète mag varen, brengt dat een funda op de centrale route van de Middellandse Zee mentele oplossing voor de humanitaire crisis op de Middellandse Zee niet dichterbij. Als straks alle ZuidEuropese landen hun havens sluiten, zullen de weinige ngo’s die nog reddingsacties doen langer op zee blijven dobberen zonder andere bootjes te kunnen redden. Het risico om op de centrale route van de Middellandse Zee te verdrinken is sinds juni twee keer zo groot als in heel 2017. Dat kan ook de Libische kustwacht, die steeds actiever wordt, niet verhinderen.
Bij ngo’s bestaat de vrees dat het einddoel van Europa is dat geen enkele bootvluchteling nog in Europa raakt. Dat is al bijna werkelijkheid geworden ook. Matteo Villa, onderzoeker van de denktank ISPI, berekende dat in juli al 71 procent van alle geredde bootvluchtelingen door de Libische kustwacht naar Libië werd teruggebracht. Tussen 16 en 31 juli was dat zelfs 99,5 procent. In heel juli vertrokken ongeveer 3.000 migranten vanuit Libië, de helft minder dan vorige zomer.
Meer dan de helft van de bootvluchtelingen zijn nietbegeleide minderjarigen, vooral uit Eritrea en Somalië, met een grote kans om asiel te krijgen