MOBILITEIT IS MEER DAN BREDERE WEGEN

De verbreding van de Ring rond Brussel kost 2,2 miljard euro. De vraag is gerechtvaardigd of dit belastinggeld goed besteed is. Preciezer uitgedrukt: of dit de meest efficiënte wijze is om belastinggeld in te zetten voor het aanpakken van het mobiliteitsvraagstuk. De vraag is des te pertinenter, omdat voor de begeleidende infrastructuur in openbaar vervoer en fietspaden een stuk minder geld beschikbaar is gesteld: respectievelijk 600 miljoen en 100 miljoen euro.

Op het eerste gezicht lijkt die verdeling niet onlogisch. De dagelijkse files kosten enorm veel tijd en geld. Ze remmen de economische ontwikkeling en schaden het investeringsklimaat. Het lijkt onvermijdelijk dat het wegennet meegroeit met de economie. Als er meer geproduceerd en geconsumeerd wordt, is groei van het wegtransport een logisch gevolg. Tegelijk doet zich een belangrijke ontwikkeling voor: de groei van het aantal autokilometers verloopt steeds trager. We lijken af te stevenen op een stabilisering van de hoeveelheid autoverkeer. De infrastructuur aanpassen aan die gestabiliseerde hoeveelheid lijkt geen gek idee. Toch is er twijfel of dit wel de juiste aanpak is tegen de files. Bredere wegen lokken meer auto’s, die vervolgens weer nieuwe files veroorzaken op plaatsen waar de wegen nog niet verbreed zijn. Zo verplaats je het probleem, in plaats van het op te lossen.

Er bestaat geen wetenschappelijke consensus over het nut van bredere wegen. Het is ook moeilijk om empirisch vast te stellen in welke mate investeringen in wegeninfrastructuur bijdragen aan het verbeteren van de mobiliteit. Er spelen tal van andere factoren in op de filelengte: conjunctuur, de kwaliteit van alternatieve vervoersmodi, weersomstandigheden, noem maar op. Alleen tests in een omgeving waar je bij gelijkblijvende omstandigheden twee scenario’s kan uittesten, zouden uitsluitsel kunnen bieden. Die zijn helaas onmogelijk als het over files gaat.

Het heeft geen zin ons te laten verlammen door die onzekerheid. Wie als land vooruit wil, moet bereid zijn flink te investeren. Maar investeringen zijn maar een deel van het verhaal. Fiscale maatregelen en ruimtelijke ordening kunnen vervoersstromen evengoed beïnvloeden als beton en asfalt. Waar het aan schort, is de samenhang tussen die beleidshefbomen.

Waar het aan schort, is de samenhang tussen de verschillende beleidshefbomen